وزیر صنعت، معدن و تجارت
پروفایل رضا رحمانی

رضا رحمانی در اول مهر سال ۱۳۴۵ در آذربایجان شرقی متولد شد. وب سایت مجلس شورای اسلامی محل دقیق تولد او را محله «داش ساختمان» تبریز معرفی کرده ولی یکی از شهروندان آذربایجان در پستی در وب سایت تبریز مدرن او را زاده روستای داران از توابع شهرستان جلفا معرفی کرده است. او دوران کودکی تا جوانی را در تبریز سپری کرد.

سن و سال اش اجازه نمی داده که نقشی در انقلاب ۵۷ داشته باشد به همین رو او را باید از نسل بعد از انقلاب معرفی کرد نسلی که جوانی اش با جنگ ایران و عراق آغاز شد. در کارنامه رضا رحمانی آمده که او سابقه بسیجی دارد و در جنگ به درجه جانبازی رسیده و جانباز ۲۵ درصد است. گفته می شود او با عنوان بسیجی و به صورت داوطلب به جبهه ها رفته ولی شرایط سنی او حکم می کند که با عنوان سرباز وظیفه به جبهه رفته باشد.  او خود را فرمانده بسیج معرفی کرده و گفته: «من با همان روحیه بسیجی در دوران فرماندهی حوزه بسیج ۸ تبریز هستم، همان روحیات قبلی را دارم و امروز اینجا آمدم تا بگویم نباید خودمان را فراموش کنیم. منصب هایی همچون وزارت در کنار فرمانده حوزه بسیج بودن چیزی نیست و افتخار می‌کنم که فرمانده بسیج بودم.»

تحصیلات

رحمانی پس از اخذ دیپلم، برای تحصیل در رشته حقوق وارد دانشگاه آزاد اسلامی تبریز شد و توانست لیسانس خود را اخذ کند. او در ادامه -فوق لیسانس خود را در رشته مدیریت منابع انسانی از دانشگاه مدیریت دولتی و دکترایش را در رشته مدیریت استراتژیک از دانشگاه صنایع و معادن ایران اخذ کرد. 

دانشگاه‌های مدیریت دولتی و صنایع معادن بیش از آنکه اعتبار علمی داشته باشند، دانشگاه‌های ضمن خدمت هستند که می کوشند دانش مدیران جمهوری اسلامی را ارتقاء دهند. یعنی دانشجویان این دانشگاهها، مدیرانی هستند که ضمن خدمت، تحصیل می کنند. به همین دلیل اعتبار و ارزش مدرک تحصیلی رضا رحمانی از سوی معاون حقوقی و امور مجلس وزارت علوم، تحقیقات و فناوری رد شد.

رضا رحمانی سال ۱۳۸۲ برای اولین بار موفق شد در انتخابات مجلس هفتم حمایت مردم تبریز برای ورود به مجلس شورای اسلامی را جلب کند. انتخابات مجلس هفتم از جمله پرحاشیه ترین انتخابات ادوار مجلس شورای اسلامی است. دوره ای که شورای نگهبان ترمز اصلاح طلبان را کشید و با رد صلاحیت اکثر کاندیداهای اصلاح طلب میدان رقابت برای اصولگرایان خالی کرد تا آنها بدون رقیب جدی، اکثریت مجلس هفتم را از آن خود کنند. رضا رحمانی از جمله این کاندیداها بود که با حمایت اصولگرایان به مجلس راه یافت و موفق شد به مدت ۱۲ سال تا پایان مجلس نهم یکی از پنج کرسی تبریز را از آن خود کند.

ورود به مجلس و ۱۲ سال تکیه بر کرسی تبریز

رضا رحمانی در مجلس هفتم به عضویت کمیسیون صنایع و معادن درآمد. او در انتخابات مجلس هشتم نیز که در سال ۱۳۸۶ برگزار شد نیز موفق شد به مجلس راه یابد. او این بار به نایب رئیسی کمیسیون صنایع و معادن رسید. عضویت در کمیسیون تحقیق و تفحص مجلس هشتم از خودروسازی و معادن کشور، سبب شد تا او شناخت بیشتری نسبت به صنایع خودروسازی و حواشی آن بدست آورد. او در مقطعی در این دوره ریاست مجمع نمایندگان استان آذربایجان شرقی را عهده دار شد و رئیس کمیسیون صنعت،‌ اقتصاد و بازرگانی مجمع نمایندگان غرب کشور شد تا بیش از پیش حضور او در مجلس با صنعت گره خورد.

رحمانی در مجلس هشتم حدود ۳۵ طرح را امضاء کرد که عمدتا در حوزه اقتصادی و صنعتی بود. طرح ایجاد فضای مساعد کارآفرینی و رفع موانع کسب و کار، طرح بیمه بیکاری و حمایت از بیکاران متقاضی کار، طرح ارتقای کیفی تولید خودرو داخلی، طرح ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی و طرح اصلاح بند ۲۹ قانون بودجه سال ۱۳۸۷ در خصوص قانون بیمه های اجتماعی کارگران ساختمانی از جمله طرح های مهمی بود که نام رحمانی در میان طراحان آمده است. اما جنجالی ترین طرحی که رحمانی در مجلس هشتم امضاء کرد «طرح معتبر بودن مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص دانشگاه آزاد اسلامی» بود. طرحی که می کوشید به تسلط هیات امنای دانشگاه آزاد به ریاست آیت الله هاشمی رفسنجانی بر این دانشگاه خاتمه دهد. طرحی که مجلس هشتم را به مخالفان و موافقان هاشمی تقسیم کرد. رضا رحمانی در این مقطع در کنار مخالفان هاشمی ایستاد و در حمایت از این طرح در مجلس سخنرانی کرد. او وقتی در جریان تبلیغات انتخابات مجلس نهم در دانشگاه تبریز مورد انتقاد دانشجویان قرار گرفت در دفاع از خود گفت: «در آن برهه فقط از تریبون مجلس علیه برخی فعالیت های دانشگاه آزاد صحبت کردم.» با این وجود مردم تبریز برای بار سوم به او اعتماد کردند تا او به مجلس نهم نیز راه یابد.

رضا رحمانی که با هشت سال سابقه پارلمانی وارد مجلس نهم شده بود،‌ به ریاست کمیسیون صنایع و معادن رسید تا شرایط را برای تقبل پست های مدیریتی کلان در وزارت صنعت، معدن و تجارت آماده کند. به طوری که بعد از پایان مجلس نهم دیگر برای شرکت در انتخابات مجلس ثبت نام نکرد و مستقیم از مجلس به دولت و وزارت صنعت و معدن و تجارت رفت تا به عنوان قائم مقام وزیر کار خود را آغاز کند.

سوابق اجرایی و مدیریتی

از وزرای اول انقلاب که بگذریم، در دولت های هاشمی، خاتمی، روحانی و حتی احمدی نژاد، تعداد کمی از وزراء همچون رحمانی، فقر سابقه مدیریتی کلان دارند. او اگرچه سه دوره و به مدت ۱۲ سال در مجلس و کمیسیون صنایع حضور داشته و از زیر و بم وضعیت صنایع و معادن کشور مطلع بوده اما سابقه مدیریتی کلان که بتواند متکی به آن، وزارت عریض و طویلی چون وزارت صنعت، معدن و تجارت را اداره کند نداشته است. او بعد از مجلس نهم از شرکت در انتخابات مجلس دهم خودداری کرد و در مقام قائم مقام وزیر صنعت،‌ معدن و تجارت در امور تولید مشغول به کار شد و دو سال بعد پس از انتقال محمد شریعتمداری به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، به مجلس دهم معرفی و توانست بر کرسی وزارت تکیه زند.  نمایندگان مجلس در جلسه علنی مجلس و در جریان بررسی صلاحیت وزیر پیشنهادی صنعت، معدن و تجارت در آبان ماه سال ۱۳۹۷  با ۲۰۳ رای موافق، ۴۹ رای مخالف و ۱۳ رای ممتنع از مجموع ۲۶۵ نماینده حاضر به رضا رحمانی و برنامه هایش رای اعتماد دادند و او به عنوان وزیر انتخاب شد. اهم سوابق اجرایی و مدیریتی او به این شرح است:

• وزیر صنعت، معدن و تجارت دولت حسن روحانی،
• قائم مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت دولت روحانی،
• رئیس کمیسیون صنایع مجلس نهم،
• رئیس هیئت مدیره شرکت ملی صنایع مس ایران، 
• عضو شورای عالی بیمه، 
• عضو شورای عالی آمار، 
• عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران،  
• مشاور رئیس هیئت عامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، 
• رئیس هیئت امنای صندوق بازنشستگی کارکنان مس ایران، 
• مدیرکل اداری-مالی و بازرسی استانداری آذربایجان شرقی،
• مدیرعامل کارخانه آلومینیوم المهدی،
• معاون منابع انسانی گروه صنعتی تراکتورسازی  تبریز،

او اگرچه تا پیش از وزارت، سوابق اجرایی در سطح کلان کمتر داشته ولی در همین آغاز راه، با یک جمله توانسته دل رهبر ایران را به دست آورد. رهبر ایران در خصوص رحمانی که گفته بود هر جا یک واحد صنعتی در آستانه تعطیلی قرار بگیرد، به کمک آن می رویم، گفته: «این سخنان، عالی و خرسند کننده است و حالا باید پای این قول بایستند و دیگر مسئولان نیز همین گونه عمل کنند.» در پی این تاییدیه، رحمانی در بخشنامه ای به مدیران کل صنایع استانها، خواستار توجه ویژه به واحدهای تولید و گزارش دهی واحدهای مشکل دار شده است.

اما تایید او توسط رهبر ایران معلوم نیست به ابقای رحمانی در وزارت صنعت، معدن و تجارت منتهی شود چرا که مجلس رای به تفکیک وزارت صنعت و معدن از وزارت بازرگانی، تجارت داده و دولت مکلف است به زودی وزیر بازرگانی مورد نظر خود را به مجلس معرفی کند و در حالیکه نمایندگان معتقدند دولت نیاز نیست مجدد برای وزیر صنعت رای اعتماد نمایندگان را جلب کند، ولی معاون پارلمانی رئیس جمهور از برنامه حسن روحانی برای معرفی دو وزیر (صنایع و بازرگانی) به مجلس خبر داده که می تواند نشان علاقه روحانی به جایگزین فردی به جای رحمانی باشد.

برکناری مدیر عامل سایپا و قیمت‌های که پایین نیامد

در پی انتقادات گسترده به افزایش بی رویه قیمت خودرو، رضا رحمانی، حکم به اخراج مدیرعامل سایپا داد تا او را به عنوان عامل گرانی خودرو معرفی کند ولی محمد‌رضا سروش مدیرعامل برکنار شده سایپا در مصاحبه ای فاش کرد که تمام افزایش قیمت‌ها با اطلاع و دستور شخص وزیر انجام شده است و خود رحمانی تمام نامه‌نگاری‌هایش را در این مورد قبلا انجام داده بود. او از وزیر صنعت پرسید، حالا که من برکنار شده‌ام چرا قیمت های پایین نمی آید. مساله گرانی قیمت خودرو تنها انتقاد نمایندگان مجلس و معاون اول رئیس جمهور به رضا رحمانی نیست بلکه آنها عدم صحیح مدیریت بازار مواد غذایی، بازار کاغذ و ضعف مدیران ستادی و استانی این وزارتخانه را نیز برای برکناری رضا رحمانی کافی می دانند.

کامبیز مهدی زاده؛ داماد روحانی

انتصاب کامبیز مهدی زاده داماد حسن روحانی به عنوان معاون وزیر و رییس سازمان زمین‌شناسی انتقادات به رحمانی را به اوج رساند به طوریکه حسن روحانی نیز او را توبیخ و خواستار برکناری دامادش از معاونت وزارت صمت شد.

حسن روحانی هنوز وزیر جدید بازرگانی را به مجلس معرفی نکرده احتمالا طی روزهای آینده این اتفاق رخ خواهد داد آن زمان ابقا یا برکناری رحمانی روشن می شود.

فعالیت‌های اقتصادی

تنها شرکتی که نامی از رضا رحمانی در آن یافت شد شرکت ملی صنایع مس ایران است که شرکتی دولتی است و او در سال ۱۳۹۵ به ریاست هیات مدیره آن برگزیده شده است. اطلاعات بیشتری از فعالیت های اقتصادی او یافت نشد. او در گفتگویی با خبرنگاران استان آذربایجان شرقی نیز می گوید: «در مقام نمایندگی نه عضو هیئت مدیره شرکتی هستم و نه در شرکتی سهام دارم. اگر کسی سندی ارائه بدهد جایزه می دهم!»

 او در مجلس نیز به هنگام اخذ رای اعتماد خود را پاک دست و ساده زیست معرفی کرد و گفت: «مبارزه با فساد بویژه فساد سازمان یافته محور كارهایم در وزارتخانه خواهد بود و فساد در این حوزه معنا نخواهد داشت.»

نظرش در مورد جنبش سبز و موسوی و کروبی

رضا رحمانی کمتر مصاحبه سیاسی دارد بنابراین نمی توان به صراحت در مورد او و دیدگاهای سیاسی اش صحبت کرد. مطلبی له یا علیه جنبش سبز و رهبران آن از رضا رحمانی یافت نشد ولی او عضو مجلسی بود که نمایندگان اش با ۲۲۳ امضاء خواستار اعدام رهبران جنبش سبز شدند. اسامی امضاء کنندگان منتشر نشد ولی روشن است که تمامی نمایندگان مجلس به استثناء اعضای فراکسیون اصلاح طلبان مجلس هشتم آن را امضاء کرده اند.

۸ نکته از کارنامه حرفه‌ایی رضا رحمانی

۱- بدون سابقه مدیریتی کلان در نظام جمهوری اسلامی ایران می‌توان وزیر شد به شرط اینکه مرد باشی، روسای جمهور تنها از زنان در کرسی های مدیریتی به دلیل نداشتن سابقه مدیریتی ارشد استفاده نمی کنند.

۲- مجلس می‌تواند سکوی پرتاب به قدرت باشد اگر در دوره نمایندگی بدانی چگونه از آن استفاده کنی. حمایت و اطاعت از رهبری را فراموش نکنی در کمیسیون تخصصی با وزیر و مقام های دولتی ارتباط دوستانه برقرار کنی.

۳- با لیسانس حقوق نیز می‌شود وزیر صنعت و معدن شد فقط کافی است خود را دکتر معرفی کنی. برای کسی مهم نیست دکترا یا فوق لیسانس‌ات اعتبار علمی ندارد مهم این است که دکتر خطاب‌ات کنند.

۴- شفافیت واژه گمشده در زندگی حرفه ای این مدیر دولتی است. نه کسی می داند خانواده اش و روابط فامیلی‌اش چگونه است و نه سوابق دانشگاهی‌اش را جایی به طور شفاف بیان کرده و نه معلوم است چه رابطه‌ای با کارخانجات و شرکت‌های خصوصی دارد فقط می‌گوید سهام دار ایران خودرو نیستم.

۵- در یکی از جنجالی ترین ادوار مجالس بعد از انقلاب یعنی مجلس هشتم حضور داشته و در همه گام های جنجالی این مجلس مثل جنجال دانشگاه آزاد، تقاضای اعدام سران جنبش سبز و … حضور داشته ولی کسی او را به عنوان چهره ای افراطی یا تندرو نمی شناسد.

۶- در کارنامه اش آمده که جانباز ۲۵ درصد است ولی هیچ کجا به سابقه حضور او در جبهه و چگونگی مجروحیت اش اشاره ای نشده است.

۷- با انتصاب کامبیز مهدی زاده داماد حسن روحانی به سمت معاونت وزیر، احتمالا می خواسته پایه های وزارت خود را مستحکم کند ولی رسانه ها باعث شدند تا روحانی او را توبیخ کند. ولی بعید نیست حتی بعد از توبیخ هم بیشتر در دل روحانی برای خود جا باز کرده باشد.

۸- در دوره مدیریت رحمانی، یکی از کم نظیرترین گرانی های سالهای اخیر ایران رقم خورد. به طوریکه قیمت کالاها به طور لحظه ای بالا رفت و خیلی از نمایندگان او را کاندیدای استیضاح کردند. 

خانواده

رضا رحمانی متاهل و دارای ۴ فرزند است، این تمام اطلاعاتی  است که از وضعیت و روابط خانوادگی او یافت شد.

لینک منبع: https://www.arsehsevom.org/cabinet-profile-reza-rahmani