درصحن: چهره‌های اطلاعاتی دانه درشت در میان رجال اصلاح‌طلب کم نیست. بیشتر آنها در حلقه همکاران سعید حجاریان در وزارت اطلاعات بودند که با روی کار آمدن دولت خاتمی در محافل عمومی حضوری فعال پیدا کردند. یکی از این نیروهای اطلاعاتی پرسابقه، قاسم میرزایی نکو نماینده دماوند در مجلس دهم است که سال‌ها در پست‌های اطلاعاتی، امنیتی و بازرسی فعالیت داشته است. او چهره‌ای اصلاح‌طلب و از حامیان رفع حصر رهبران جنبش سبز و البته از مخازن اسرار ترورهای دهه شصت، قتل‌های زنجیره‌ای و عملیات‌های وزارت اطلاعات است.
قاسم میرزایی نکو کیست؟
قاسم میرزایی نکو در سال ۱۳۳۴ در شهر کیلان و در خانواده ای مذهبی متولد شد. دوران جوانی او با اوج فعالیت‌های انقلابی همراه بود، بنابراین او نیز همچون بسیاری از جوانان هم سن و سال، جذب نیروهای انقلابی شد. او به دلیل گرایش چپ مذهبی، بیشتر شیفته دکتر شریعتی بود. انقلاب ۵۷ هنوز به پیروزی نرسیده بود که وارد دانشگاه علامه طباطبایی شد تا در رشته برنامه‌ریزی منطقه‌ای تحصیل کند.
دوران دانشجویی او با پیروزی انقلاب ۵۷ مصادف شد. قاسم میرزایی که رابطه نزدیکی با انقلابیون داشت، جذب حزب جمهوری اسلامی شد و مسئولیت دفتر حزب جمهوری در دماوند را عهده دار شد. او در سال ۱۳۵۹ به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پیوست و در بخش اطلاعات سپاه مشغول فعالیت‌های اطلاعاتی شد.
با آغاز جنگ ایران و عراق راهی مناطق جنگی در غرب کشور و شهر سرپل ذهاب شد و آنجا نیز کار اطلاعاتی می‌کرد. او مدت ۳۰ ماه در مناطق جنگی حضور داشت و در یکی از عملیات ها مجروح و جانباز شد.
با تشکیل وزارت اطلاعات در سال ۱۳۶۴، قاسم میرزایی از اطلاعات سپاه به وزارت اطلاعات منتقل شد او در خصوص این جابجایی می گوید: «وقتی که این وزارتخانه تشکیل شد، تمام کسانی که کار اطلاعاتی كرده‌بودند باید کارشان را تعطیل می کردند و در زیر مجموعه وزارت اطلاعات فعالیت‌شان را ادامه می‌دادند. در آن زمان، سپاه، دادستانی تحت عنوان شعبه 7، کمیته مرکزی و نخست وزیری هرکدام دارای بخش اطلاعات بودند. دفتر اطلاعات نخست وزیری به طور کلی کار دیپلماسی خارجی که پیش از آن ساواک مسئولش بود را انجام می داد. قدیمی‌ترین نهاد اطلاعاتی نيز اطلاعات سپاه بود که ما از ابتدا در آنجا فعال بودیم. بنابراین بعد از تشکیل این وزارتخانه ماندن‌مان در سپاه دست خودمان نبود و به همین دلیل وارد وزارت اطلاعات شدیم.»
قاسم میرزایی نکو با ورود به وزارت اطلاعات، ایده تشکیل دانشگاه امام باقر برای تربیت نیروهای اطلاعاتی را دنبال کرد و با تاسیس این دانشگاه به تدریس در آن مشغول شد. او عضو هیات موسس دانشگاه امام باقر بود. به گفته قاسم میرزایی حلقه اصلی تشکیل دهنده دانشگاه امام باقر به این شرح بودند: آقا مصطفی شیرازی و من از سپاه، سعید حجاریان و چند نفر دیگر از نخست وزیری، سه نفر از جمله شخصی به نام ساجدی از دادستانی، نماینده مرکز اسناد ساواک مستقر در وزارت اطلاعات.
قاسم میرزایی در تشریح هماهنگی و همکاری میان نیروهای اطلاعاتی و نظامی در دهه اول انقلاب می‌گوید: «بارها اين همکاری رخ داده است. عملیات مقابله با پیکار که قصد داشت ضربه‌ای سنگین به کمر اقتصاد دولت شهید رجایی و بهزاد نبوی بزند با هماهنگی نیروهای اطلاعاتی در آن دوره صورت گرفت. پیکار با جعل کوپن در آن زمان دنبال ضربه اقتصادی به دولت بود. آنها با جعل کوپن و توزیع آن بین مردم تصور داشتند كه دولت سقوط می‌کند. جمع آوری این افراد نيز با هماهنگی کمیته و سپاه با یکدیگر انجام شد. در جریان فرقان نيز حتی تعدادی از تیپ نوهد ارتش کمک کردند. البته یک مقدار به دلیل نپختگی‌ها ما دچار ترورهای مختلف شدیم ولی این ناپختگی‌ها عمدی نبود و بعد از هماهنگی این مشکلات رفع شد. براي مثال در ماجرای کشمیری و کلاهی و این گونه افراد، عدم شناخت نيز باعث می‌شد كه افراد و نيت‌شان را نتوانيم تشخیص دهيم.»
قاسم میرزایی نکو در سال ۱۳۶۸ و همزمان با انتصاب علی فلاحیان به وزارت اطلاعات، از این وزارتخانه رفت و به سازمان هواپیمایی کشوری (هما) پیوست.
او در این مقطع تحصیلات خود را در مقطع کارشناسی ارشد در رشته معماری و شهرسازی در دانشگاه تهران از سرگرفت. او هیچگاه در رشته تخصصی خود فعالیت نکرده است.
قاسم میرزایی نکو جز در سال‌های اولیه انقلاب که به حزب جمهوری پیوسته بود، پس از آن با هیچ حزب و گروهی رابطه تشکیلاتی نداشت. او از نیروهای چپ انقلاب و خط امامی شناخته می شد که بعدها نام اصلاح طلب پیدا کردند.
با پیروزی محمد خاتمی در انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۳۷۶، قاسم میرزایی به پیشنهاد علی خاتمی از بازرسی ویژه وزارت راه به بازرسی ویژه نهاد ریاست جمهوری منتقل و بر کرسی قائم مقامی این نهاد تکیه زد. او مخزن الاسرا پرونده قتل‌های زنجیره ای است چراکه در زمان وقوع این قتل‌ها در دفتر بازرسی نهاد ریاست جمهوری مسوولیت پیگیری و تحقیق در این خصوص را عهده دار بود. قاسم میرزایی حاضر به گفتگو در این خصوص نیست تنها به این مساله اشاره می‌کند که تحقیقات تیم او در نهاد ریاست جمهوری به کشف دست داشتن وزارت اطلاعات در این قتل‌ها منجر شده است. او می‌گوید: «تحقیقات ماجرای قتل‌های زنجیره‌ای را بازرسی ویژه رییس‌جمهوري انجام داد. همان گزارش بازرسی ویژه ریاست‌جمهوری بود که باعث شد مشخص شود ماجرا چیست و از کجا آب می‌خورد.»
قاسم میرزایی در اواخر دولت دوم سید محمد خاتمی به پیشنهاد محمد شریعتمداری وزیر وقت بازرگانی راهی ابوظبی در امارات شد تا مرکز توسعه و تجارت ایران را با هدف دیپلماسی اقتصادی دایر کند. اما او بیش از یک سال در این مرکز دوام نیاورد چراکه با روی کار آمدن محمود احمدی نژاد و سفر او به امارات، او برکنار و به تهران بازگشت.
قاسم میرزایی نکو پس از بازنشستگی و کناره گیری از سمت‌های دولتی، در دماوند به فعالیت سیاسی و مطبوعاتی روی آورد.
او در جریان انتخابات مجلس دهم به پیشنهاد شورای هماهنگی جبهه اصلاحات، در دماوند اعلام کاندیداتوری کرد. صلاحیت او یک بار توسط هیات نظارت رد شد ولی شورای نگهبان به اعتراض او رسیدگی و صلاحیت‌اش را تایید کرد. در نهایت او موفق شد با کسب کسب ۲۰٬۶۵۹ رأی از مجموع ۳۶٬۵۲۷ رأی مأخوذه صحیح، به عنوان نماینده دماوند و فیروزکوه، وارد مجلس دهم شود.
قاسم میرزایی نکو پس از ورود به مجلس با رای نمایندگان به عضویت کمیسیون ماده ۱۰ احزاب درآمد.
سوابق اجرایی و مدیریتی
قاسم میرزایی نکو از نیروهای اطلاعاتی جمهوری اسلامی است که سال‌ها در وزارت اطلاعات و اداره بازرسی نهاد ریاست جمهوری و وزارت راه فعالیت داشته است. مهمترین سوابق اجرایی و مدیریتی او به این شرح است:
- قائم مقام اطلاعات سپاه تهران
- رییس مرکز آموزش اطلاعات سپاه
- مدرس دانشگاه امام حسین (وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی)
- مدرس و عضو هیات موسس دانشگاه امام باقر (وابسته به وزارت اطلاعات
- بازرس ویژه وزارت راه
- قائم مقام بازرسی ویژه ریاست جمهوری (دولت خاتمی)
- عضو گروه مشاوران نهاد ریاست جمهوری در دوران اصلاحات
- نماینده رسمی دفتر مطالعات وزارت امور خارجه در شورای روابط خارجی
- مشاور وزیر بازرگانی در دولت خاتمی
- رایزن اقتصادی ایران و رئیس مرکز توسعه و تجارت ایران در ابوظبی امارات
عضویت در کمیته رفع حصر
قاسم میرزایی نکو از معدود نمایندگان اصلاح طلب مجلس دهم است که از ابتدای ورود به مجلس، پیگیر مساله رفع حصر بوده است. او به همراه غلامرضا حیدری، عبدالرضا هاشم زایی دو نماینده تهران از جمله نمایندگانی بود که در بیمارستانی که مهدی کروبی در آن بستری بود حاضر شد تا از او عیادت کند. آنها اگرچه موفق به این عیادت نشدند اما با تابوشکنی سبب شدند تا نمایندگان بیشتری در مجلس جسارت پیگیری مساله رفع حصر را مطرح کنند.
او به همراه جمعی از نمایندگان عضو فراکسیون امید (اصلاح طلبان) کمیته رفع حصر را برای پیگیری آزادی میرحسین موسوی، زهرا رهنورد و مهدی کروبی تشکیل دادند. ملاقات با علی و صادق لاریجانی و مذاکره با سایر مقام‌های عالی حکومتی برای رفع حصر از جمله فعالیت‌های این کمیته بوده است. او در این خصوص می‌گوید: «باتوجه به نگرانی‌هایی که در رابطه با سلامتی محصورین وجود دارد و مسئله رفع حصر در جریان انتخابات نیز بارها به‌عنوان یک مطالبه مطرح شد، تصمیم به تشکیل کمیته‌ای به‌منظور پیگیری این مسئله گرفتیم.» او می‌افزاید: «نمی‌توان این مسئله را بیش از این ادامه داد و اگر قرار است برای پیشگیری از جرم، حکمی صادر شود باید بر اساس پشتوانه قانونی اقدام شود و لازم است این خلاء قانونی تکمیل شود.»
او در جریان مخالفت با رای اعتماد به عباس صالحی کاندیدای وزارت ارشاد دولت روحانی نیز از رهبران جنبش سبز یاد کرده و می‌گوید: «پاسداشت سید هنرمند نقاش فرهنگستان هنر و مادر مجسمه مادر که هم اکنون در حبس است، را نخواستیم اما بگویید که وزارت ارشاد چه زمانی می‌خواهد از هفت خوان صدور مجوز رها شود.»
اطلاعاتی از اعضای خانواده و روابط فامیلی قاسم میرزایی نکو در فضای مجازی یافت نشد.
