درصحن-شوراها- پژمان تهوری: اعضای شوراهای شهر و روستا برای دوره پنجم، شناخته شدند. منتخبان مردم چه آنها که پیش از این در شورا حضور داشته اند و چه آنها که اولین حضور خود را تجربه می کنند، کمتر از دو ماه فرصت دارند تا خود را برای حضور در اولین جلسه رسمی شورای پنجم، که زنگ آن در نیمه مرداد ماه به صدا در می آید، آماده کنند. منتخبانی که هم اکنون عضو شورای چهارم هستند یا در ادوار اول تا سوم حضور داشته اند، تا حدودی کارکرد شورا، برایشان روشن است اما آنان که اولین حضور را تجربه می کنند، مهمترین قدمی که در این دو ماه باید بردارند، آشنایی با کارکرد شوراست.
قانون، وظایف و اختیارات شوراها را تیتروار برشمرده، اما آنچه بیش از بندهای این قانون فراگیری اش ضروری است، تجربه اعضای شوراها در ادوار گذشته و چگونگی مواجهه با چالش های پیش روست تا شورای پنجم، مدیریت شهر و روستا را از نقطه صفر آغاز نکند و تکمیل کننده گام های نیمه تمام شوراها، در ادوار گذشته باشد.
شوراها در ایران چهار دوره و جمعا ۲۰ سال تجربه را با خود دارد و آنچه امروز ضروری است انتقال این تجربه به اعضای جدید است. کاری که قانون آن را برعهده شورای عالی استانها نهاده ولی به نظر می رسد علاوه بر این شورا، نیازمند انتقال داوطلبانه تجربه اعضای شوراها در ۴ دوره گذشته به اعضای جدید، هستیم تا شورای پنجم، شورایی کارآمد باشد.
انتقال آموزه های تاریخی به اعضای جدید شوراها، یکی از شش اصلی است که کارآمدی شورا را تضمین می کند. در مقاله اصول شورای خوب آمده است: «شهرداری و شورای شهر پیشینه ای غنی دارند. آن دسته از افراد در شورای شهر که از تاریخ و سابقه و پیشینه کارشان آگاهی دارند به درک بهتری از وظایف خود می رسند.» به باور نگارنده، کارآمدی شورای پنجم تا حدود زیادی وابسته به میزان شناخت اعضای جدید از تجربه و دانش اعضای ادوار شوراها در ایران و کم و کیف پروژه ها و فعالیت هایی است که در ادوار گذشته صورت گرفته است. از این منظر آنچه بیش از هرچیز در ماههای آینده باید مد نظر اعضای شورا باشد، برگزاری نشست های تبادل دانش میان اعضای جدید و قدیم شوراهاست.
مهدی چمران رئیس شورای تهران و رئیس شورای عالی استانها که از ورود به شورای پنجم بازمانده، با تاکید بر ضرورت انتقال تجربه اعضای شورای چهارم به تازه واردان، این مسوولیت را بر عهده احمد مسجد جامعی و محمد سالاری، دو عضو شورای چهارم که موفق به ورود به شورای پنجم شده اند وا می نهد و می گوید: «شما وظیفه مهمی در انتقال تجربیات و فراهم نمودن شرایط برای برگزاری جلسات انتقال تجربه در شورا بر عهده دارید.» قطعا اعضای شورای پنجم که از سابقه عضویت در ادوار شوراها برخوردارند، بیشترین امکان را دارند تا در طول چهار سال آینده به تناوب تجارب خود را به اعضای جدید، منتقل کنند، ولی همه شوراها در سراسر کشور از چنین شانسی برخوردار نیستند چون برخی از شوراها از جمله شورای مشهد تمام اعضایش جدید هستند ضمن اینکه کل اعضای ادوار شوراها، تجارب ارزشمندی دارند که می توانند و باید آنها را به اعضای جدید منتقل کنند.
تشکیل خانه نمایندگان ادوار شوراها
تشکیل و راه اندازی خانه نمایندگان ادوار شوراها در هر شهر و روستا، می تواند گامی موثر برای سامان بخشی به تجارب و دانش اعضای شوراها برای انتقال به اعضای جدید باشد. شاید دبیرخانه شوراها در هر شهر و روستا این تجارب را جمع آوری کرده باشد ولی صرف انتقال مکتوب دانش و تجربه به اعضای جدید شاید به اندازه برگزاری نشست های همفکری و گفتگوهای رودرو موثر واقع نشود، از این جهت راه اندازی خانه نمایندگان ادوار شوراها یا انجمن هایی به این نام با عضویت اعضای سابق و فعلی شوراها، بتواند ایده ای موثر در بالابردن سطح کارآمدی شوراها باشد.
چگونگی انتخاب شهردار
انتخاب شهردار، اولین گام شوراها در نخستین ماه تشکیل شوراها در هر دوره و البته چالش برانگیزترین اقدام شوراها بوده و هست. چالش انتخاب شهردار در برخی از شهرهای ایران چنان مجادله برانگیز بوده که حتی به انحلال شورا منجر شده است. بارها اتفاق افتاده، که اعضای شورا در گام اول یعنی انتخاب شهردار، از انجام وظیفه بازمانده اند و نتوانسته اند به توافق برسند. بنابراین انتقال تجربه اعضای ادوار شوراها در خصوص انتخاب شهردار، و چالش های پیش رو و راههای حل منازعات احتمالی، اولین و مهمترین تجربه ای است که طی دو ماه آینده باید به اعضای شوراها در سراسر کشور مورد توجه قرار گیرد. چگونه می توان بهترین شهردار را از میان گزینه های موجود برگزید؟ این پرسشی است که پاسخ به آن، برای اعضای تازه وارد شوراها آسان نیست.
انسجام بخشی به شهروندان، ایجاد امکان مشارکت عمومی در اداره شهر، افزایش توانمندی شهروندان، شفاف سازی در خصوص امور شهرداری، ارتقاء رفاه اجتماعی برای شهروندان، اعمال نظارت موثر بر ارگان های شهری و … بعنوان وظایف اصلی شوراها، نیازمند دانش و تجربه است، حال آنکه بیشتر اعضای برگزیده برای شورای پنجم، از سابقه عضویت در شوراها محروم اند، لذا برای رفع این خلاء هم شورای عالی استانها باید نسبت به انجام وظیفه قانونی خود در خصوص آموزش اعضای شوراها همت گمارد و هم نمایندگان ادوار شوراها باید در گامی داوطلبانه، تجارب و دانش خود را به هر شیوه ممکن به اعضای جدید منتقل کنند و صد البته این مهم زمانی می تواند محقق شود که اعضای جدید بپذیرند که شناخت پیدا کردن نسبت به وظایف و اختیارات شان، چالش ها و موانع پیش روی شان، اولین گام کارآمد ساختن شوراهاست.
