درصحن: دوم خرداد ۹۶، زنگ مجلس در حالی به صدا درآمد که نمایندگان، پس از برگزاری ماراتن سنگین دو انتخابات ریاست جمهوری و شورای پنجم، ترجیح شان بر گفتگو پیرامون انتخابات بود تا ورود به دستور جلسه و بررسی طرح ها و لوایح.
نمایندگان طرفداران روحانی، خوشحال از نتیجه انتخابات، به تبریک گویی به یکدیگر مشغول بودند، اما نمایندگان طیف مقابل، ذهن شان درگیر حل معضل نظام ریاستی بود تا از اساس بساط انتخابات ریاست جمهوری را جمع و اختیار عمل را به مجلس واگذار کنند، تا نظام سیاسی ایران از ریاستی به پارلمانی تغییر کند.
محمد حسین فرهنگی نماینده اصولگرای تبریز که در مجلس نهم و هشتم در هیات رئیسه حضور داشت، در نطقی نمایندگان مجلس را به بررسی تغییر نظام سیاسی ایران از نظام ریاستی به پارلمانی فراخواند. او گفت: «توصيه مي كنم همه در خصوص نظام پارلماني جدي تر بيانديشند. نكته اي كه رهبري هم چند سال پيش بررسي آن را بلامانع دانستند، بهترين زمان بررسي اين موضوع دوره دوم رياست جمهوري است. در نظام پارلماني مردم نمايندگان خود را انتخاب و آنها نسبت به انتخاب رياست جمهوري اقدام مي كنند، در اين صورت مجلس از دولت ائتلافي خود حمايت مي كند و ناهماهنگي ميان قوا از بين مي رود و رئيس جمهور هم وظايف خود را تعطيل نكرده و به دنبال مسئوليت خود مي رود. مي شود به گونه اي تدبير كرد كه رئيس جمهور 7 تا 8 سال بر رياست بماند و امكان تكرارش نباشد.» این پیشنهاد پیش از این نیز از سوی برخی از نمایندگان مطرح شده بود. اما آنچه سبب می شود تا چنین طرحی مورد توجه قرار نگیرد، مطرح شدن اش توسط جناح شکست خورده، بلافاصله پس از یک شکست انتخاباتی است. یعنی در اولین جلسه پس از شکست اصولگرایان در انتخابات ریاست جمهوری، صحبت کردن از چنین طرح هایی بیش از آنکه، ارائه راه حل برای بهبود نظام سیاسی قلمداد شود، این شائبه را ایجاد می کند که اصولگرایان بدلیل نداشتن رای اکثریت در میان مردم، چنین پیشنهادی را مطرح می کنند.
فرهنگی در این نطق به مشکل دیگری نیز اشاره می کند: «ثبت نام فله ای در انتخابات ریاست جمهوری.» او بر این باور است که این یک مشکل جدی در انتخابات ریاست جمهوری است ولی مجلس این مشکل را حل نمی کند.
یوسفیان ملا نماینده آمل و عضو فراکسیون مستقلان مجلس نیز به دو دوره ای شدن ریاست جمهوری در ایران و میل روسای جمهور سابق به بازگشت به کرسی ریاست جمهوری انتقاد وارد کرد و در نطق اش پیشنهاد کرد انتخابات ریاست جمهوری در ایران هفت ساله و یک دوره ای شود و قانونا امکان رئیس جمهور شدن، روسای جمهور سابق، منع شود. او همچنین با بیان اینکه بعد از ۳۸ سال هنوز نمی دانیم معنای «رجل سیاسی» چیست، خواستار تغییر قانون اساسی شد.
رقابت های درون پارلمانی برای ورود به هیات رئیسه
بحث پیرامون انتخابات ریاست جمهوری و شوراها، تنها دغدغه نمایندگان در هفته اول خرداد ماه نبود، چراکه آنها هفته آینده (یکشنبه ۷ خرداد) انتخابات مهم دیگری در پیش دارند: انتخابات هیات رئیسه سال دوم مجلس دهم و کمیسیونهای تخصص آن.
برخی قائل به توزیع کرسی های هیات رئیسه میان هر سه فراکسیون اصلی مجلس (اصلاح طلبان، اصولگرایان و مستقل ها) ولی برخی از اعضای فراکیسون امید (اصلاح طلبان) قائل به دیده شدن نتیجه انتخابات ریاست جمهوری در انتخابات هیات رئیسه مجلس و واگذاری کرسی های بیشتر به اعضای فراکسیون امید هستند. قطعا تا روز یکشنبه لابی های پشت پرده برای تعیین نامزدان، فراکسیون های مختلف مجلس برای ورود به هیات رئیسه مجلس داغ خواهد بود.
در حال حاضر فراکسیون مستقل ها به مدیریت کاظم جلالی، کرسی ریاست مجلس (علی لاریجانی) و دو کرسی دبیری هیات رئیسه (غلامرضا کاتب و اکبر رنجبرزاده ) و یک کرسی کارپردازی (بهروز نعمتی) را در اختیار دارند. فراکسیون امید به رهبری محمد رضا عارف نیز دو کرسی نایب رئیسی (مسعود پزشکیان و علی مطهری) و یک کرسی کارپردازی (قسیم عثمانی) و دو کرسی دبیری (محمد علی وکیلی و اصغر یوسف نژاد) را در اختیار دارند. دو کرسی دبیری (قاضی زاده، امیر آبادی) و یک کرسی کارپردازی (محمد آشوری) هیات رئیسه مجلس نیز در اختیار فراکسیون اصولگرایان مجلس به مدیریت حاجی بابایی است.
احتمال رقابت مجدد محمد رضا عارف با علی لاریجانی برای تکیه بر کرسی ریاست مجلس ضعیف است اما منتفی نیست. بهرام پارسایی سخنگوی فراکسیون امید در این خصوص می گوید: «درصورتی که مجمع عمومی این فراکسیون به تصمیم برسد، احتمالاً برای کرسی ریاست مجلس نیز کاندیدا اعلام خواهد کرد.» او مدعی است ۱۶۰ نفر از نمایندگان مجلس دهم با حمایت ائتلاف امید به مجلس راه یافته اند ولی برخی از آنها بعد از ورود به مجلس به عضویت این فراکسیون در نیامدند.
غیر از عارف هر چهره دیگری که برای رقابت با علی لاریجانی اعلام کاندیداتوری کند، رقابت اش نمایشی خواهد بود، چراکه جز عارف که حمایت اعضای فراکسیون امید را با خود دارد، دیگر چهره های مجلس، قادر به جلب اعتماد دیگر نمایندگان برای رقابت با علی لاریجانی نیستند، بنابراین به احتمال بسیار علی لاریجانی مجددا به ریاست مجلس انتخاب خواهد شد.
به نظر می رسد پزشکیان برای تداوم نایب رئیسی مجلس با چالشی روبرو نیست ولی برخی تحرکات در مجلس برای نشاندن فردی از فراکسیون اصولگرایان همچون حاجی بابایی بجای علی مطهری بر کرسی نایب رئیسی شروع شده است.
از آنجا که هیچ یک از سه فراکسیون سیاسی مجلس اکثریت مطلق را در اختیار ندارد، ائتلاف دو به یک فراکسیون ها نتیجه انتخابات هیات رئیسه را رقم خواهد زد. که در این بین ائتلاف دو فراکسیون امید و مستقل ها بیش از ائتلاف دو فراکسیون اصولگرایان و مستقل ها محتمل است، مگر آنکه فراکسیون امید با اعلام کاندیداتوری محمد رضا عارف برای کرسی ریاست مجلس، باب ائتلاف با مستقل های مجلس را ببندد.
اولاد قبا کاندیدای زنان برای ورود به هیات رئیسه مجلس
جای خالی زنان در هیات رئیسه مجلس، احتمالا در انتخابات سال دوم پر خواهد شد و یک زن به عضویت هیات رئیسه مجلس برگزیده خواهد شد. در سال اول سهیلا جلودارزاده کاندیدای ورود به هیات رئیسه بود که موفق نشد رای اکثریت نمایندگان را جلب کند. برای سال دوم، فراکسیون زنان مجلس رای به کاندیداتوری فریده اولادقبا نماینده تهران داده است. فاطمه سعیدی در این خصوص گفته: «ما همواره تاکید داشتیم یک زن باید در هیئت رئیسه مجلس حضور داشته باشد اما از آنجایی که در سال اول تجربه نمایندگان کافی نبود اما فضای امروز نسبت به سال گذشته تغییر کرده و این امکان فراهم شده است.»
سهیلاجلودارزاده با تجربه ترین نماینده مجلس است. او در حال حاضر نایب رئیس کمیسیون اجتماعی است و با انتخاب فریده اولادقبا برای عضویت در هیات رئیسه، به نظر می رسد او کاندیدای اصلی ریاست کمیسیون اجتماعی باشد. اعضای هیات رئیسه مجلس نمی توانند به ریاست کمیسیون های تخصصی انتخاب شوند از این رو احتمالا جلودارزاده ترجیح داده تا وارد رقابت های درون کمیسیونی شود تا کاندیدای ورود به هیات رئیسه.
برگزاری جلسات فوق العاده برای تدوین گزارش برجام
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی از تشکیل جلسات فوق العاده این کمیسیون با معاونین وزارت امور خارجه برای تدوین گزارش شش ماهه دوم کمیسیون امنیت ملی در خصوص برجام خبر داده و گفته: تا ده روز آینده گزارش دوم کمیسیون امنیت ملی در خصوص برجام تقدیم هیات رئیسه مجلس خواهد شد.
نقوی حسینی با بیان اینکه کمیسیون امنیت ملی و وزارت امور خارجه در خصوص بخش اول گزارش یعنی اجرای تعهدات از سوی ایران، اختلاف نظری ندارد گفته: اختلاف نظر در خصوص اجرای تعهدات طرف مقابل و لغو تحریم هاست که دولت معتقد است اطلاعات مجلس قدیمی است، که البته حق با دولت است چون مجلس طی ۴ ماه گذشته درگیر دو لایحه برنامه ششم توسعه و لایحه بودجه سال ۹۶ بوده است.
به گفته نقوی حسینی طی دو سه روز آینده نشست مشترکی بین کمیته هسته‌ای و وزارت امور خارجه تشکیل می شود تا اطلاعات به روز و آنچه در مورد رفع تحریم‌ها، امور بانکی، بیمه و دیگر مسائل اتفاق افتاده گزارش‌ها را دریافت کرده و تا ۱۰ روز آینده گزارش اصلی را تقدیم هیات رییسه شود.
برداشت از صندوق توسعه ملی برای اشتغال روستاییان متوقف شد
مجلس لایحه ایجاد اشتغال در مناطق روستایی با برداشت از صندوق توسعه ملی را به کمیسیون برنامه و بودجه بازگرداند تا فعلا برداشت از صندوق توسعه ملی به نفع روستاییان متوقف شود. علی لاریجانی در خصوص چرایی این تصمیم گفته: «همه نمایندگان برای آبادانی روستاها وفاق دارند منتها ایرادشان به سازوکار و مکانیسمی است که در ماده یک لایحه مذکور وجود دارد.» او با بیان اینکه رسیدگی به دیگر مواد این لایحه نیز منوط به حل مشکل ماده یک لایحه بود، تصریح کرده: «برای رفع این مشکل تصمیم‌گیری در خصوص این ماده را بار دیگر به کمیسیون برنامه و بودجه محول می‌کنیم تا به واسطه پیشنهادات اصلاحی نمایندگان، مشکل رفع شود.»
ماده یک این لایحه به دولت اجازه می دهد برای ایجاد اشتغال در روستاها مبلغ یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار از صندوق توسعه ملی براشت کند.
ارجاع این لایحه به کمیسیون برنامه و بودجه با ۱۴۶ رای موافق در برابر ۴ رای مخالف به تصویب نمایندگان مجلس رسید.
برگزاری انتخابات هیات رئیسه مجلس برای سال دوم و برگزاری انتخابات هیات رئیسه کمیسیون های تخصصی، مهمترین اقدام نمایندگان طی یک هفته آینده خواهد بود.
