درصحن: نمایندگان مجلس شورای اسلامی در هفته ای پرکار، بصورت سه شیفت، روی لایحه برنامه ششم توسعه، کار کردند، ضمن اینکه آنها بطور همزمان در کمسیون ها نیز مشغول بررسی لایحه بودجه سال ۱۳۹۶ بودند. لایحه برنامه و لایحه بودجه، دو لایحه مهم مجلس در سال اول فعالیت اش است. طبق قانون آیین نامه داخلی، رسیدگی به این دولایحه در اولویت است و مجلس در زمان رسیدگی به این لوایح نمی تواند طرح یا لایحه دیگری را در دستور کار قرار دهد. حواشی رسیدگی به این دو لایحه و حواشی ناشی از انتقال اظهارات محرمانه جواد ظریف وزیر امورخارجه، به بیرون توسط نماینده مشهد و تداوم پیگیری استیضاح وزیر راه مهمترین اتفاقات مجلس در آخرین هفته آذرماه بود.
لابی های پشت پرده برای افزایش بودجه
طبق روال هرساله همزمان با تقدیم لایحه بودجه به مجلس، لابیست های دستگاههای دولتی و عمومی که از بودجه دولتی ارتزاق می کنند، از سازمان مدیریت به راهروهای مجلس کوچ می کنند، تا نظر مساعد نمایندگان، برای افزایش بودجه شان را جلب کنند. لابی هایی که گاهی با شائبه رشوه و وعده هایی مالی به نمایندگان همراه است. اما امسال بدلیل تقارن رسیدگی به دو لایحه برنامه و لایحه بودجه، حجم این لابی ها به شدت گسترش یافته، چراکه لایحه برنامه، تعیین کننده کلیت بودجه سازمانها، طی پنج سال آینده خواهد بود. سخنگوی کمیسیون اصل نود که سخنگویی فراکسیون امید را نیز برعهده دارد نسبت به حجم لابی های دستگاههای ذی نفوذ، انتقاد کرده و گفته این شائبه وجود دارد که دستگاههای صاحب نفوذ بتوانند بودجه شان را افزایش دهند و بقیه دستگاهها مورد بی مهری قرار گیرند.
بهرام پارسایی با اعلام این خبر به خبرگزاری ایلنا گفته: بنابر عرف رایج، لوایح ارائه شده از دولت، در مجلس حداکثر ۱۰ درصد تغییر می‌کند، اما لایحه برنامه ششم توسعه که با ۳۴ ماده تقدیم مجلس شد، در کمیسیون تلفیق به طرحی با ۱۴۴ ماده تبدیل شده و عملاً بیش از ۳۰۰ درصد آن تغییر کرده است.
او با تاکید بر غیراجرایی بودن برنامه ششم توسعه خاطرنشان کرد: لوایح چهارم و پنجم توسعه که تماماً از سوی دولت تهیه شد و نهایتاً با تغییرات ۴ تا ۵ درصدی به صحن آمده بود، درنهایت به طور کامل اجرایی نشد و در بهترین حالت، تنها ۲۵ تا ۳۰ درصد محقق شد و به نظر می‌رسد برنامه ششم توسعه که برخلاف نظر دولت تا حدود ۳۰۰ درصد تغییر داشته، در خوش‌بینانه‌ترین شرایط تا ۱۰ درصد نیز اجرا نخواهد شد.
او به نادیده گرفتن مشکلات فرهنگیان، کارمندان، بازنشستگان و افراد تحت‌پوشش بهزیستی در برنامه ششم توسعه اشاره کرده و گفته مجلس به جای توجه به مشکلات این اقشار آسیب پذیر، تغییرات زیادی در لایحه ایجاد کرده، تغییراتی که در پی لابی‌های پشت پرده صورت می‌گیرد، صرفاً به نفع ارگان‌های قدرتمند است. پارسایی در بیان نمونه ای از لابی دستگاههای قدرتمند به لابی دستگاه قضایی اشاره کرده و گفته در یک جلسه کمیسیون تلفیق، حدود ۱۵ ماده به بودجه قوه قضاییه اضافه شده است.
همزمان با طرح انتقادات سخنگوی کمیسیون اصل نود، نسبت به لابی دستگاههای پرنفوذ برای افزایش بودجه، رسانه های داخلی از حضور علی لاریجانی رئیس مجلس و غلامرضا تاجگردون رئیس کمیسیون برنامه و بودجه در «نمایشگاه اقتدار سپاه در عرصه سازندگی» خبر دادند. خبری که در راستای لابی های دستگاههای پرنفوذ قبل از تصویب قانون بودجه در مجلس قابل تحلیل و ارزیابی است. در غیر اینصورت به جای رئیس کمیسیون برنامه و بودجه، جا داشت رئیس کمیسیون امنیت ملی، در این نمایشگاه حضور یابد.
کیفیت قربانی سرعت!
رسیدگی به لایحه عریض و طویل برنامه ششم توسعه، در حالی این هفته در دستور کار نمایندگان قرار گرفت که آنها رسیدگی به لایحه بودجه را نیز در دستور کار دارند. دو لایحه ای که بدون وقفه و با اولویت باید مورد رسیدگی قرار گیرد. از این رو سه شیفته کردن جلسات صحن علنی، ابتکاری برای اتمام هرچه سریعتر این لوایح بود که از سوی هیات رئیسه اتخاذ شد. ابتکاری که در هر دوره مورد استفاده قرار می گیرد و این لوایح با حداکثر سرعت ممکن در صحن علنی تصویب و به اجرا در می آید و معمولا به دلیل اشکالات فراوان، بسیاری از اهداف آن محقق نمی شود، همانگونه که بهرام پارسایی سخنگوی کمیسیون اصل نود می گوید معمولا ۲۵ تا ۳۰ درصد اهداف برنامه محقق می شود.
علی لاریجانی رئیس مجلس که در سرعت بخشیدن به روند رسیدگی به طرح ها و لوایح تبحر دارد، بدون پاسخگویی نسبت به چرایی محقق نشدن اهداف لایحه برنامه توسعه، معترض است که چرا نگارش لایحه و تغییرات ایجاد شده در کمسیون تلفیق به گونه ای شفاف نیست که بتوان سریعتر از روی آن گذشت. او نسبت به طولانی شدن روند رسیدگی به برخی از مواد لایحه اعتراض کرده و دلیل آن را نگارش ناصحیح کمیسیون تلفیق می داند. انتظار هیات رئیسه مجلس این است که اوایل هفته پیش رو، کار رسیدگی به این لایحه که تعیین کننده خط مشی دولت طی پنج سال آینده است به اتمام برسد تا بلافاصله بتوانند وارد رسیدگی به لایحه بودجه سال ۱۳۹۵ شوند.
تنظیم بودجه براساس عملکرد
نمایندگان مجلس در جریان بررسی لایحه برنامه ششم توسعه، دولت را مکلف کردند که صدرصد براساس عملکرد سازمانها، به آنها بودجه پرداخت کند. گفتنی است در بند 3 اصلاحی ماده 7 لایحه مذکور آمده است؛ دولت موظف است از سال اول اجرای برنامه، سالانه اعتبارات بیست درصد(20%) دستگاههای اجرائی مندرج در قوانین بودجه سنواتی را بصورت بودجه ریزی بر مبنای عملکرد تنظیم نماید، بنحوی که در سال پایانی برنامه صددرصد (100%) دستگاه ها دارای بودجه مبتنی بر عملکرد باشند. پیش از این دستگاهها ردیف بودجه مشخص داشتند و براساس آن بودجه دریافت می کردند. با اصلاحیه مجلس به قانون لایحه برنامه، دولت مکلف است ردیف بودجه ها را براساس عملکرد دستگاهها تنظیم کند و برای هر فعالیت دستگاه بودجه ای مشخص به آنها پرداخت کند.
دولت در مدیریت بازار ارز تعلل کرده است
در حالیکه مجلس سخت سرگرم رسیدگی به لایحه برنامه بود و خبر افزایش قیمت دلار در بودجه سال ۱۳۹۶ از ۲۹۹۵ تومان به ۳۳۰۰ تومان را منتشر کرد، افزایش قیمت دلار در بازار روند صعودی را طی و از مرز ۴۰۰۰ تومان عبور کرد. هنوز معلوم نیست مجلس به افزایش قیمت دلار رای مثبت دهد ولی اعلام این خبر اثر آنی بر بازار ارز داشت. غلامرضا تاجگردون رئیس کمیسیون برنامه و بودجه، دلیل آن را کوتاهی دولت در تک نرخی کردن قیمت ارز دانست و خواستار اعمال مدیریت سریع دولت در بازار ارز شد. او از دست دادن مدیریت بازار ارز را با وجود انعقاد قراردادهای نفتی، کار خطایی اعلام کرد. او با بیان اینکه افزایش قیمت ارز قابل پیش بینی بود و هشدارهایی به رئیس بانک مرکزی داده شده بود خاطر نشان کرد: متاسفانه دولت موضوع یکسان سازی نرخ ارز را اجرایی نکرد و همین عامل گرانی ارز شد. او گفته پیش از این برخی دولت ها اصطلاحا وقتی بوی نفت را استشمام می کردند، پول ها را هزینه می کردند حال آنکه اطمینان بخشی از درآمدهای نفتی باید عاملی برای مدیریت بهتر بازار ارز باشد که به نظر می رسد این بار دولت تعلل کرده است.
شورای نگهبان به برگزاری الکترونیکی انتخابات آری گفت
بالاخره پس از سالها بحث و مجادله میان شورای نگهبان و وزارت کشور در خصوص برگزاری الکترونیکی انتخابات، شورای نگهبان نظر دولت را پذیرفت تا انتخابات سال ۱۳۹۶ بصورت الکترونیکی برگزار شود. امیر خجسته عضو کمیسیون شوراها که در مجلس نهم ریاست این کمیسیون را برعهده داشت و پیگیر الکترونیکی شدن انتخابات بود، با اعلام این خبر گفته: مجلس بودجه وزارت کشور برای برگزاری انتخابات ۱۳۹۶ را افزایش خواهد داد. او اضافه کرده با تایید شورای نگهبان، سال آینده وزارت کشور انتخابات را الکترونیکی برگزار خواهد کرد لذا مجلس این افزایش بودجه را در نظر خواهد داشت. این در حالی است که پیش از این دولت برگزاری الکترونیکی انتخابات را عاملی برای کاهش هزینه های برگزاری انتخابات اعلام کرده بود.
بررسی بودجه مورد نیاز برای برگزاری انتخابات سال ۱۳۹۶ عنوان جلسه آتی کمیسیون شوراها و وزیر کشور است که در هفته پیش رو برگزار خواهد شد.
مخالفان برجام و افشای اظهارات محرمانه ظریف
ادعای محمد جواد کریمی قدوسی نماینده مشهد که از جمله مشهورترین مخالفان برجام به شمار می آید بار دیگر با افشای اطلاعاتی محرمانه، حاشیه ساز شد. او ادعا کرد که در جلسه مشترک کمیسیون امنیت ملی مجلس و معاونین وزارت امورخارجه، محمد جواد ظریف از اعتماد به جان کری وزیر امور خارجه امریکا اظهار پشیمانی و ندامت کرده است. این سخن که از سوی دیگر اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس کذب محض خوانده شد، اعتراض وزارت امور خارجه نیز به همراه داشت. وزارت خارجه با تکذیب این خبر، افشای محتوای اظهارات این جلسه را غیرمسولانه خواند. محمد جواد کریمی قدوسی پیش از این نیز با افشای اطلاعات محرمانه حاشیه ساز شده بود. برخی از نمایندگان خواستار ورود هیات نظارت بر عملکرد نمایندگان به افشای اطلاعات محرمانه توسط کریمی قدوسی شده اند. کریمی قدوسی عضو جبهه پایداری و از مخالفان برجام است.
استیضاح در دستور است ولی وقت رسیدگی نداریم
در حالیکه استیضاح کنندگان وزیر راه به دلیل حادثه قطار تبریز-مشهد، کماکان پیگیر اعلام وصول طرح استیضاح هستند، اما کمیسیون عمران هنوز نظر خود را به هیات رئیسه مجلس اعلام نکرده است. سخنگوی کمیسیون عمران در این خصوص گفته: طرح استیضاح وزیر راه و شهرسازی در دستور کار کمیسیون قرار دارد ولی به دلیل تداخل با لایحه بودجه سال ۱۳۹۶ و در اولویت بودن رسیدگی به این لایحه، کمیسیون هنوز فرصت نکرده که به طرح استیضاح رسیدگی کند.
صدیف بدری در صحن علنی مجلس گفت: من به عنوان سخنگوی کمیسیون عمران مجلس باید اعلام کنم که این کمیسیون با حساسیت ویژه‌ای از اولین روز بروز حادثه به صورت همه جانبه تمام موارد مربوطه را بررسی کرد و هفته گذشته نیز این کمیسیون گزارش مفصلی را در رابطه با ابعاد این حادثه به صحن علنی مجلس ارائه کرد.
نماینده مردم اردبیل، نیر، نمین و سرعین در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: در رابطه با استیضاح وزیر راه و شهرسازی باید بگویم که مطابق مقررات و آیین‌نامه داخلی مجلس در شرایط کنونی این طرح استیضاح در دستور کار کمیسیون عمران مجلس قرار دارد، منتهی به لحاظ ضرورت و تصمیم هیأت رئیسه مجلس برای برگزاری جلسات ویژه کمیسیون‌ها جهت رسیدگی به لایحه بودجه سال 1396 نتوانستیم به این دستور کار رسیدگی کنیم.
دستور کار هفته پیش رو
براساس اعلام هیات رئیسه، نمایندگان مجلس هفته آینده نیز روزهای پرکاری پیش رو خواهند داشت. آنها پس از اتمام رسیدگی به لایحه برنامه ششم توسعه، تا زمان تکمیل گزارش کمیسیون تلفیق بودجه در خصوص لایحه بودجه سال ۱۳۹۶، چند طرح و لایحه را مورد بررسی قرار می دهند. دستور جلسات پس از پایان لایحه برنامه، در هفته آینده به این شرح است:
- گزارش کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مورد طرح استفساریه تبصره (4) ماده (52) قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی (اعاده شده از شورای محترم نگهبان2). این استفساریه دوبار توسط شورای نگهبان رد شده، مجلس اگر این هفته بر نظر خود یعنی ممنوعیت رد صلاحیت منتخبان پس از انتخابات توسط شورای نگهبان، اصرار کند. این طرح به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع خواهد شد.
- گزارش کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مورد طرح اصلاح موادی از قانون تشکیلات، وظایف وانتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران (ادغام با طرح الحاق یک بند به ماده (78) مکرر (1) قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران )(یک فوریت این طرح در تاریخ 10/6/1395 به تصویب رسیده است ).
- گزارش کمیسیون عمران در مورد طرح استفساریه قانون اصلاح بند(ی) تبصره(2) قانون بودجه سال1394 کل کشور و بند (هـ) تبصره (1) قانون بودجه سال 1395 کل کشور.
- گزارش کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در مورد لایحه چگونگی تشکیل و نحوه رسیدگی هیأتهای انضباطی نیروهای مسلح.
