روزنامه قانون-فرشید اسحاقی: ضعيت كودكان در تهران بغرنج تر از آن است كه در سر چهارراهها و ميان كودكان كار مي بينيم. اين روزها، زير پوست تهران اتفاقي بسيار تلخ براي گروهي از كودكان مي افتد كه به خاطر بد سرپرستي يا بي سرپرستي، روزگار بدي را سپري ميكنند. گفته هاي ديروز فاطمه دانشور عضو شوراي اسلامي شهر تهران و مدير موسسه نيكوكاري خيرآفرين گواه آن است كه بسياري از مشكلات امروز كودكان در جامعه ايراني، ناشي از وجود قوانيني است كه به تبع آن، كودكان آسيب هاي زيادي ديده اند. وي مي گويد به دليل نقص قانون، برخی کودکان مانده در بهزیستی که پس از سن 18 سالگی نتوانستهاند در این سازمان بمانند به کارتنخوابی روی آورده و سر از خیابان در آوردند و اين مسئله يكي از دهها بحران پيش روي بخشي از كودكان ايراني است. وي با بيان اينكه با مشکلات کودکان بدسرپرست آشنا هستم و بارها نالههای مادرانی را شنیدهام که به خاطر اندک مبلغی مجبور به فروش کودکانشان شدهاند اظهارميدارد: 23 درصد جمعیت کشور را کودکان تشکیل میدهند اما حتی تعریف یکسانی از کودک در قوانین کار، مدنی، شرکت در انتخابات و قانون صدور گذرنامه و… وجود ندارد. عمدتا در این چند سال برای حل مشکل کودکان بدسرپرست قوانینی پیشبینی نشده و اقدامات نیز مقطعی و تبلیغی بودهاند.
مشكلات كودكان زاييده كارتن خوابها
يكي از معضلات اين روزهاي تهران كه آسيبهاي اجتماعي خاص خود را نيز به دنبال دارد، وجود كودكان بي هويتي است كه به گفته عضو شوراي اسلامي شهر تهران، در پاركها متولد شده و زاييده كارتن خوابي هستند.دانشور با اشاره به تولد کودکان بیهویت ميگويد: در سال 87 تعداد زنان کارتنخواب بسیار اندک بود اما رفته رفته تعداد آنها افزایش یافت و حالا با کارتنخوابی زنان مواجه هستیم و اگر قانون تکلیف مشخصی نداشته باشد سرنوشت کودکان متولد شده از این زنان که عمدتا در سن بارداری قرار دارند، بسیار بد میشود، به گونهای که سازمان بهزیستی نمیتواند نسبت به پذیرش آنان اقدام کند. وی با بیان اینکه تولد نوزادان بیمار و معتاد متاسفانه سبب شده که این کودکان برای تکدیگری به فروش برسند، تصريح مي كند: همه مسئولان باید این پدیده نامطلوب را قبول کنند نه اینکه آن را انکار کنند چراکه در آینده این موضوع گریبان امنیت جامعه را خواهد گرفت. وي همچنين در بخشي از اظهاراتش از لفظ قانون درخصوص ممنوعیت ازدواج کودکان انتقاد كرده و مي افزايد: قانون مطلقا ازدواج کودکان را ممنوع نکرده و ازدواج آنها را منوط به اذن پدر دانسته و حتی برای دفاتری که اقدام به ثبت این ازدواجها میکنند نیز مجازاتی در نظر نگرفته است. دانشور همچنین با بیان اینکه به زودی کتاب موسسه مهرآفرین که با همکاری موسسه رحمان درخصوص کودکان پایتخت تدوین شده، رونمایی میشود، مي گويد: در مورد خودکشی کودکان نیز در این کتاب مطالبی بیان شده به گونهای که از سال 81 تا 83 در بیمارستان لقمان 176 مورد کودکان 8 تا 13 سال به دلیل مسمومیت در این بیمارستان بستری شدند که 111 مورد اقدام به خودکشی تعریف شده که از این میان 59 تن پسر و الباقی دختر بودند.
كودكي كه سربريده شد!
ورود جدي تر مسئولان دولتي در كنار كمك هاي مردمي از نيازهاي ضروري كودكان بدسرپرست ايراني است تا شرايط مساعد تري براي زندگي داشته باشند. دانشور با بیان اینکه ارتباط معناداری بین کودکآزاری و قتل کودکان با بیکاری والدین وجود دارد، مي افزايد: قانون در مورد کودکان رسوبی در بهزیستی نیز ناقص است به گونهای که بررسیهای این کتاب نشان داده است برخی کودکان مانده در بهزیستی که پس از سن 18 سالگی نتوانستند در این سازمان بمانند به کارتنخوابی روی آورده و سر از خیابان در آوردند که این نشان میدهد نظام حمایتی از این کودکان نیز دارای مشکلاتی است. رئیس کمیته اجتماعی شورای شهر تهران با بیان اینکه قانون توسعه در برنامه اول تا پنجم درخصوص کودکان سکوت کرده است، مي گويد: مطمئن هستیم اگر در برنامه ششم توسعه نیز مجددا کودکان مورد غفلت قرار گیرند، اتفاقات نامناسبی رخ خواهد داد. چطور ممکن است تهیهکنندگان برنامه ششم، برنامه و قانونی در مورد 23 درصد جمعیت کشور که همان کودکان هستند نداشته باشند. وضعیت کودکان در معرض آسیب و بدسرپرست به علت خلاء قانونی خطرناک است و نبود قانون، نهاد متولی و مرجع هماهنگکننده میان سازمانها باعث شده است که اتفاق مهمی در این حوزه صورت نگیرد. رئیس کمیته اجتماعی شورای شهر تهران با بیان اینکه عدم هماهنگی میان مسئولان، رسیدگی به وضعیت کودکان را بدتر میکند گفت روزی که آیلان کودک سوری جان خود را از دست داد، کودک 8 سالهای در خیابان وحدت اسلامی توسط یک معتاد سر بریده شد.این در حالیاست که اتفاقات مشابه نیز در محلههای مختلف رخ داده و تا زمانی که مسئولان به جای تعامل، تقابل داشته باشند و نتوانند دور یکدیگر جمع شوند، مسئله حل نمیشود. دانشور با بیان اینکه باید برخی مسائل کودکان توسط مراجع تقلید و حوزه علمیه مورد بررسی قرار بگیرد، ميگويد: متاسفانه مددکاران اجتماعی نیز برای مداخله در اموری که مربوط به کودکان است اختیار و قدرت مداخله ندارند و حتما باید با نامه قوه قضاییه که آن هم مشکلات خاص خود را دارد مداخله کنند و حتی ماموران شهرداری نیز وقتی با کودک کاری مواجه میشوند که توسط پدرش مورد ضرب و شتم قرار گرفته نمیتوانند کاری کنند چراکه متاسفانه پدر کودک میتواند به جرم آدمربایی از ماموران شهرداری شکایت کند.
خلأ قانون كودكان، بيداد مي كند!
«فرزندان خانوادههای تحت پوشش بهزیستی فاقد دفترچه بیمه خدمات درمانی و تامین اجتماعی هستند و در صورت بیماری به صورت موردی، مورد درمان قرار میگیرند که به نظر میرسد تحت پوشش قرار دادن افراد امري ضروری است» دانشور با اشاره به مراحل سخت واگذاری کودکان بیسرپرست در بهزیستی به افراد مشخص گفته وقتی کودکی به بهزیستی واگذار میشود به دلیل کمبود فضا به سختی پذیرش میشود که به نظر میرسد اگر شرایط واگذاری این کودکان به خانوادهها را آسانتر کنند، فضا برای پذیرش کودکان جدید نیز فراهم میشود. تصویب قانون حمایت از کودکان و نوجوانان در سال 81 گام بزرگی در راستای کاهش کودکآزاری بود اما به دلیل ایرادات شورای نگهبان به هدف اصلی خود نرسید. هرچند در این قانون نیز بهصورت کلی به مسائل نگریسته شده و جای نهادهای مدنی خالیاست در حالی که باید عمده کارها به تشكلها سپرده شود چراکه دولت نمیتواند سیاستگذار، اجراکننده و ناظر باشد. وی تعیین حقوق کودکان متولد شده خارج از نکاح را یکی دیگر از مشکلات کودکان عنوان کرده و مي افزايد: این کودکان مبهمترین وضعیت را دارند اما حقوقی از لحاظ قانونی دارند که باید در سطح مسئولان و مردم حساسیت توام با تفکر و عقلانیت برای حل این مشکل ایجاد شود.