در صحن: وقتی خبر آمد که یک زن برای اولین بار موفق به دریافت معتبرترین جایزه ریاضی به نام فیلدز شده، همه نگاهها متوجه «ایران» شد. مریم میرزاخانی دختر ریاضیدان ایرانی توانسته بود در سال 2014 این جایزه بین المللی را از آن خود کند. آن روز کسی او را به دلیل اینکه همسری امریکایی دارد، امریکایی یا حتی ایرانی-امریکایی خطاب نکرد. ایران به خود بالید که چنین نابغه ای پرورش داده است. اما چندی بعد وقتی مرکز استعدادهای درخشان خواست برای او بزرگداشتی برگزار کند با یک مشکل بزرگ روبرو شد. آناهیتا دختر سه ساله (در حال حاضر پنج ساله) مریم میرزاخانی و جان وندراک، از گرفتن پاسپورت ایرانی محروم است. چرا؟ چون پدرش ایرانی نیست! چه تفاوت دارد، دختر نابغه ریاضی جهان باشی یا پسر کارگر افغان مقیم ایران، وقتی پدر ایرانی نداری، فرقی نمی کند مادرت کجایی است نمی توانی تابعیت ایرانی داشته باشی.
سه شنبه هفته گذشته وقتی مجلس به دوفوریت طرح اعطای تابعیت به فرزندانی با مادر ایرانی و پدری غیر ایرانی رای داد بسیاری از ایرانی ها در شبکه های اجتماعی به یاد «آناهیتاها» افتادند و ابراز خرسندی کردند که بسیاری از دختران نابغه ایرانی که برای ادامه تحصیل مهاجرت کرده و در مهاجرت با پسری غیر ایرانی ازدواج کرده و فرزندان شان بی پاسپورت ایرانی مانده اند، از این وضع خلاص و می توانند زین پس آسوده خاطر به خانه پدری سفر کنند. برای این دسته از ایرانیان حتی مهم نبود که مجلس به تنها گروهی که فکر نمی کند دختران شایسته و نابغه ایرانی ازدواج کرده با مردان غیرایرانی است، بلکه آنها امده اند تا از این طریق برای فرزندان شهدای غیر ایرانی، تابعیت ایرانی بگیرند تا خواست های سیاسی خودشان را تامین کنند، ولی همینکه نتیجه این طرح می توانست این مشکل را حل کند، خوشحال بودند و حتی برخی از آنها با فونت درشت در صفحه ی شخصی شان پست کردند که «این مشکل دختران ایرانی هم حل شد!».
به لطف تعطیلی روز چهارشنبه مجلس، رسیدگی به کلیات این طرح به جلسه روز یکشنبه این هفته، یعنی امروز، موکول شد تا خوشحالی جمعی از ایرانیان خارج کشور، چند روزی تداوم داشته باشد. نمایندگان مجلس اما برخلاف استقبال شان از دو فوریت این طرح، در اقدامی کم نظیر، با کلیات این طرح مخالفت کردند تا این پرونده فعلا بسته شود. کمتر پیش می اید که نمایندگان مجلس به دو فوریت طرحی رای و سپس با کلیات آن مخالفت کنند چراکه وقتی به دوفوریت رای می دهند معنای اش این است که پذیرفته اند مشکلی ملی وجود دارد که باید سریع نسبت به حل آن اقدام کرد.
برخلاف موافقان این طرح که تصویب آن را راهی برای حل مشکل هویتی بسیاری از بچه های متولد شده در خاک ایران (فرزندان افغان با مادرانی ایرانی) و افزایش ضریب امنیتی کشور قلمداد می کردند، مخالفان طرح بر این باور بودند که تصویب این طرح باعث رسمیت بخشیدن به حضور اتباع خارجی در کشور، بالابردن تبعات منفی امنیتی و افزایش ازدواج‌های غیرقانونی می شود. محمدعلی پورمختار نماینده مردم کبوتراهنگ در مجلس شورای اسلامی از جمله مخالفان این طرح بود. او می گوید: این طرح درصدد مشروعیت بخشیدن به ازدواج‌های قاچاقی در مرزها است.
برخلاف صحبت های حسن روحانی در سفر به نیویورک و تشویق ایرانیان به تردد بیشتر به ایران و اعلام اینکه ما ایران را برای همه ایرانیان می خواهیم. حسین‌علی امیری سخنگوی وزارت کشور به عنوان نماینده دولت نیز با این طرح مخالفت کرد. او بدون اشاره با جزییات اقدامات دولت در رفع موانع قانونی تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان غیر ایرانی، گفت: دولت به تدریج و در چارچوب قوانین فعلی در حال حل مشکلات فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان غیرایرانی است و نیازی به طرح دوفوریتی در این باره نیست.
وی تصویب این طرح را موجب ایجاد مشکلات بسیار برای دولت برشمرد و با اشاره به ظرفیت بالای مهاجرفرستی همسایگان به علت وضعیت منطقه خاطرنشان کرد: این طرح موجب افزایش مهاجرت و ازدواج‌های غیرقانونی در کشور می‌شود.
دکتر عراقچی معاون وزیر خارجه نیز که به همراه حسن روحانی به امریکا سفر کرده، همزمان با بررسی این طرح در مجلس و در حاشیه دیدار هیات ایرانی با ایرانیان مقیم امریکا، به خبرنگار «در صحن» در نیویورک گفت: چنین فرزندانی در سن هجده سالگی می توانند تقاضای تابعیت ایرانی ارائه کنند و پاسپورت ایرانی دریافت کنند. او با توضیح اینکه خیلی در جریان مسایل کنسولی نیست ولی در عین حال خاطر نشان کرد، با مصوبه شورای عالی امنیت ملی، خانواده و فرزندان شهدای غیرایرانی نیز که جانشان را برای کشورمان از دست داده اند، می توانند تابعیت ایرانی بگیرند و این وظیفه ماست از خانواده کسانی که جانشان را برای کشورمان داده اند دفاع کنیم. لذا از این حیث نیز نیازی به تصویب این طرح نیست و مشکل قانونی وجود ندارد.
غلامرضا کاتب، سخنگوی کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس نیز گفت که این طرح یک بار در شورای نگهبان رد شده، چون “حدود یک میلیون افراد بدون شناسنامه و دو تابعیتی از خدمات بهداشتی آموزشی و حتی دریافت یارانه محروم هستند که با تصویب این طرح بار مالی بسیاری بر دوش دولت گمارده می‌شود”.
بحث اعطای تابعیت به فرزندان مادران ایرانی و پدران غیر ایرانی از سال ۱۳۸۵ در مجلس شورای اسلامی مطرح بوده و هنوز به نتیجه نرسیده است.
