روزنامه قانون- علیرضا شاکر: حدود یک هفته پس از آنکه جان کری و ارنست مونیز وزرای امور خارجه و انرژی ایالات متحده در مقابل نمایندگان عضو کمیته روابط خارجی سنا درباره جمع بندی مذاکرات وین حاضر شدند و توضیحاتی دادند ، عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه امور خارجه کشورمان و علیاکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس حاضر شدند تا به سوالات اعضای این کمیسیون درباره توافق هسته ای ایران و گروه 1+5 پاسخ دهند. کوتاه زمانی بعد از این نشست ، مجلس تصمیم گرفت کمیسیون ویژه ای را جهت بررسی «برجام» تشکیل دهد و دیگر این نشست ها در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی برگزار نشود؛ هر چند که همین رویه در کمیسیون برجام نیز ادامه یافت. به هنگام برگزاری نشست مذاکرهکنندگان آمریکایی با اعضای کمیته روابط خارجی سنا در اول مرداد ماه ، شبکه خبر صداوسیما ، برنامه های عادی خود را قطع کرد و مذاکرات صورت گرفته در کنگره را بهطور مستقیم و با ترجمه همزمان برای همه ایرانیان پخش کرد . اقدامی که علاوه بر رسانه های آمریکایی از سوی تعداد قابل ملاحظه ای از تلویزیونهای جهان هم صورت میگرفت. شاید به همین دلیل بود که از همان ابتدای حضور تیم مذاکرهکننده هسته ای در مجلس، صداوسیما هم جلسات کمیسیونهای امنیت ملی و سیاست خارجی و سپس برجام را برای عموم پخش کرد. جلساتی که همچنان هم ادامه دارد و از شبکه خبر برای عموم مردم پخش می شود. به نظر می رسد برگزاری این جلسات در مجلس ایران و اختصاص کمیسیون ویژه ای برای برجام و همچنین پخش تلویزیونی آن از قاعده «اقدام متناظر» تبعیت می کند. قاعدهای که براساس آن مراحل بررسی و تصویب برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در ایران از همان شیوه ای تبعیت می کند که از سوی طرفهای مذاکره کننده بهخصوص آمریکایی ها در دست اقدام است. گذشته از نتیجه نهایی این جلسات و اینکه نهایتا برجام در مجلس به تصویب گذاشته خواهد شد یا نه، نکته مهم و قابل توجه این است که پخش تلویزیونی جلسات کمیسیون برجام مجلس در نوع خود رویدادی کم نظیر است . گرچه سالهاست که جلسات علنی مجلس شورای اسلامی به طور زنده از رادیو پخش می شوند و در برنامه های هفتگی برخی شبکه های تلویزیونی دوربین های صداوسیما به کمیسیون ها نیز می روند، ولی اینکه نمایندگان ملت در مجلس ، کارگزاران دولتی را احضار کنند و با پرسش از آنها موضوع مشخصی (مانند برجام) را مورد بررسی و واکاوی قرار دهند و مشروح مذاکرات عینا( و در برخی موارد بخشی از گفت و شنود ) برای مردم پخش شود ، پدیده جدید در ساختار سیاسی ایران است . پدیده ای که با دقت نظر در آن ، می توان مزیت های قابل ملاحظه ای در آن شاهد بود.
فقدان احزاب کارآمد ، نبود آزادی های رسانه ای و نوع تعیین صلاحیت کاندیداها ، موجب شده است افرادی وارد مجلس شوند که بعضا فاقد تخصص های لازم برای بررسی و واکاوی بهینه لوایح و طرح ها و اعمال نظارت در کمیسیون های تخصصی و کمیته های زیر مجموعه آن باشند. شاید یکی از دلایل ناکارآمدی قوه مقننه همین باشد، ناکارآمدیاي که رئیس قوه مجریه نیز بر آن صحه گذاشته است. حسن روحانی که خود پنج دوره نمایندگی مجلس را نیز عهدهدار بوده ، از مجلس اول به عنوان بهترین مجلس تاریخ کشور یاد میکند.پخش زنده تلویزیونی جلسات کمیسیون ها ، یکی از راهکارهایی است که موجب می شود حتی اگر نماینده ای فاقد تخصص لازم باشد از مشاوران و همکاران کارآمدی بهره ببرد تا بتواند در جلسات کمیسیون به خوبی عرض اندام کند . همین مسئله درباره کارگزاران دولتی نیز صدق میکند. دولتی ها وقتی که ببینند جلسات کمیسیونها از تلویزیون برای مردم پخش می شود مسئولانه تر سخن خواهند گفت و فقط به دنبال کسب رضایت تعدادی نماینده نخواهند بود بلکه علاوه بر کسب رضایت نمایندگان ، تامین نظر مردم را نیز در نظر خواهند گرفت. نکته دیگری که از پخش جلسات کمیسیون ویژه بررسی برجام مجلس عاید شده ، «شفافیت» است. شفافیت بدون تردید از اقداماتی است که موجب کاهش فساد و افزایش نظارت عمومی است. شاید به همین دلیل است که قانون شفافیت نیز تهیه، تصویب و برای اجرا ابلاغ شده است.روح حاکم بر این قانون ، منع مجریان از پنهانکاری است. شفافسازی فعالیتهای دولتی وعمومی، ایجاد بستر نظارت عمومی و کشف و مقابله با فساد اهدافی است که قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات پیگیری میکند. طبیعی است که در کنار همه سازوکارهایی که دولت و دیگر قوا برای شفاف سازی در پیش گرفته اند پخش تلویزیونی جلسات استماع ( حضور کارگزاران دولتی ) کمیسیون ها از بهترین روش ها برای شفافیت و افزایش نظارت عمومی بر عملکرد قواست. بنابر آنچه گفته شد شایسته است تدبیری اندیشیده شود تا پخش زنده جلسات استماع کمیسیون ها و کمیته های تخصصی مجلس به یک رویه تبدیل شود. اگر این واقعیت را بپذیریم که توجیه مردم برای پیشبرد برنامه ها و اهداف کشور ضرورت دارد و همچنین استقبال بالای مردم از پخش زنده جلسات کمیسیون ویژه بررسی برجام را مورد توجه قرار دهیم آنگاه درخواهیم یافت که ضرورت دارد مجلس ، دولت و صداوسیما سازوکاری را برای ایجاد شبکه تخصصی پخش زنده جلسات استماع کمیسیون ها بیندیشند.