در صحن: شايد بهترين توصيف از فرجام روستازاده‌اي كه از بسيج دانشجويي به هيات رئيسه مجلس رسيد و همواره سعي داشت خود را از مخالفان جدي مفاسد اقتصادي معرفي كند همان جمله اي بود كه خود گفت: «با واقعيت ها بيشتر آشنا شدم.»
محمّد دهقانی نفندر مشهور به محمد دهقان دي ماه ۱۳۴۱ در يكي از روستاهاي چناران متولد شد و پس از گذراندن تحصيلات راهنمايي به مشهد رفت و ديپلم خود را از آنجا گرفت. او سابقه ۲۲ ماه حضور در جنگ ايران وعراق را دارد و در۲۲ سالگي زماني كه فرمانده گردان مهندسي رزمي سپاه در مريوان بود اسير شده و ۵ سال را در اسارت گذراند.
بعد از آزادي به ادامه تحصيل در رشته حقوق پرداخت و سال ۸۲ توانست مدرک دكتری حقوق خصوصي را اخذ کند. او بيشتر دوران دانشجويي‌اش را در بسيج دانشجويي مي‌گذراند؛ ابتدا رئيس سازمان بسيج دانشجويي استان تهران و سپس معاون سياسي بسيج كشور مي‌شود. او از بنيانگذاران خبرگزاري دانشجو است.
از او به عنوان موسس فراكسيون توسعه روستايي نام مي‌برند، امري كه بروشور تبليغاتي جبهه متحد اصولگرايان «ابتكاري براي اولين بار درتاريخ ايران» مي‌خواند.
دهقاني ۴۱ ساله بود كه براي نخستين بار به عنوان نماينده چناران و بینالود (طرقبه و شاندیز) وارد مجلس شد و در اولين نطق پيش از دستور خود در مهرماه سال ۸۳ درباره مجلس هفتم گفت: «تحقيقاً مي‌توانيم بگوييم كه براي اولين‌بار مجلسي متخصص، توانمند، متعهد و معتقد به راه امام و شهيدان يك جريان قوي و بسيار ارزنده را تشكيل دادند.»
او تقريبا در تمام نطق‌ها و مصاحبه‌هاي خود از فساد اقتصادي مي‌گويد. چه بعد از روي كار آمدن دولت همسوي مجلس در سال ۸۴ که معتقد است: «اشکال ساختاری مربوط به عدم همسویی دولت و مجلس، موجب تلف شدن بخشی از وقت مجلس در طول (۱۴) ماه گذشته شد» و مديريت دولت خاتمي را «مدیریت فرسوده و ضعیف» مي‌خواند كه موجب «اختلاس و به یغما بردن اموال مردم توسط تعدادی از کارکنان دولتی و انباشته شدن صدها پرونده مفاسد اقتصادی در دادگاه¬ها و صدها پرونده دیگر در مراکز نظارتی» شده (۹مرداد۸۴) و چه در تمامي نطق‌هاي بعدي خود كه از افتخارات مجلس را خطاب رهبري مي‌داند: «رهبر معظم انقلاب درابتداي مجلس هفتم فرمودند، من قبلا در مجلس گذشته بحث مبارزه با فساد اقتصادي را مطرح كردم وتوقع داشتم كه نمايندگان بيايند و پرچم مبارزه با فساد اقتصادي را بدست گيرند.آنها اين كار را نكردند، شما بكنيـد.»
دهقاني كه تا سالها بعد همواره خود را از پيشگامان مبارزه با فساد و طراح «طرح اعلام اسامي مفسدان اقتصادي» مي‌دانست در يك مصاحبه چالشي با سايت اصولگراي جهان نيوز در اسفند ۸۶ همزمان با روزهاي پاياني مجلس هفتم، وقتي خبرنگار مي‌پرسد: «آقای دکتر دهقان! شما همان شور و حرارتی را که در ابتدای مجلس هفتم در مورد پیگیری بحث مبارزه با فساد اقتصادی داشتید الان هم دارید یا نه؟» مي‌گويد: «من همان شور و حرارتی را که داشتم، دارم، ولی با واقعیت ها بیشتر آشنا شدم.»
محمد دهقاني در مجلس هشتم نيز به عنوان نماينده‌اي اصول‌گرا بحث مبارزه با مفاسد اقتصادي را البته با شور حرارتي كمتر پيگيري كرد، چنانچه خرداد ۸۷ به خبرگزاري فارس گفت: «قوه قضائيه به هيچيك از ۳۰۰ سؤال هيئت تحقيق و تفحص پاسخ نداد.»
وی درهمین سال، جمعيت رهپويان انقلاب اسلامي را همراه با ديگر دوستانش تشكيل داد و خود سخنگويي‌اش را برعهده گرفت.
با نزديك شدن به انتخابات رياست جمهوري سال ۸۸ ، دهقاني همراه با ديگر همفكرانش اگرچه به تدريج اختلافاتشان با دولت احمدي نژاد بيشتر مي‌شد ، اما همچنان حمايت خود را از او دريغ نمي‌كردند. دهقاني هم با «جرياناتي كه در مخالفت با دولت نهم بحث تشکيل دولت وحدت ملي» و «تحقيق و تفحص از سفرهاي استاني» را مطرح مي‌كردند مخالفت مي‌كرد و معتقد بود «سفرهاي استاني هيئت دولت موثر و خوب و موجب توزيع عادلانه ثروت شده» و هم در موضوع اختلافات مجلس و دولت انتقاداتي را متوجه رئيس دولت مي‌كرد هرچند در ايام انتخابات به جانبداري تمام قد از او مي‌پرداخت ودر خرداد ۸۸ در زنجان گفت: «رييس دولت نهم نزديك‌ترين فرد به ولايت فقيه به لحاظ قرابت و موقعيت و عملكرد است.»
دهقاني كه از عضويت در كميسيون حقوقي وقضايي حالا ديگر به هيات رئيسه مجلس رسيده است كمتر ازقبل درباره مفاسد اقتصادي اثري موضع گيري ميكند. بعد از حوادث سال ۸۸ او نيز هم نوا با مجلس اصولگراي هشتم مواضعي در مخالفت با معترضان به نتايج انتخابات دارد. او در مهرماه ۸۸ به جنبه هايي از دادگاه متهمان انتقاد دارد و مي‌گويد: «تاكيد ما بر قانون به لحاظ رعايت حقوق متهمان است و اين به معناي دفاع از اعمال مجرمانه‌اي كه مرتكب شدند،نيست.» او كه در آبان ماه همان سال معتقد بود: «كروبي تلاش ميكند دستگير شود.»
و يا بايد: «كروبي و موسوي با عذرخواهي به جامعه بازگردند.» بعد از حوادث عاشوراي همان سال به قضات توصيه ميكند: «براي عوامل اصلي اغتشاشات حکم محارب صادر کنند.»
در جريان رسيدگي مجلس به ماجراي كهريزك نيز محمد دهقاني براي نخستين بار به تخلفات اقتصادي قاضي مرتضوي اشاره ميكند و مي‌گويد: «متهم اصلي گزارش كميته ويژه مجلس درباره كهريزك، همان متهم كميته تحقيق و تفحص از قوه‌قضائيه در مجلس هفتم است؛ سال‌هاست پرونده اين شخص در قوه قضائيه با اسناد كامل موجود است اما جاي تعجب است كه چرا به آن رسيدگي نمي‌شود.»
نماينده چناران در ماجراي كشمكش‌ها بر سر دانشگاه آزاد در تابستان ۸۹ كه منجر به دخالت مجلس و طرح موضوع وقف آن شد بيش از ساير اعضاي هيات رئيسه تلاش كرد و در صف مخالفان هاشمي رفسنجاني ظاهر شد . او ابتدا به فارس گفت: «وقف اموال دانشگاه آزاد وجاهت قانوني و شرعي ندارد اگر هم اين طرح در مجلس تصويب شود، مورد تائيد شوراي نگهبان قرار نخواهد گرفت.» و سپس به اخطار قانون اساسي متوسل شد و ورود مجلس به بحث اساسنامه دانشگاه آزاد را «ورود به یک امر ولایی و غیرمجاز» دانست. اما به اين هم بسنده نكرد و در جمع معترضاني كه دانشجو ناميده مي‌شدند گفت: «نگران نباشید الان فضا در مجلس طوری است كه می‌توان گفت كفه ترازو به سمت ماست.»
با اوج گيري مخالفت‌هاي اصولگرايان با دولت دهم بويژه بعد از ماجرای خانه‌نشيني احمدي نژاد ، محمد دهقاني هم سعي دارد از اين جريان عقب نماند تا جاي كه با هشدار به احمدي نژاد و مشايي گفت: «اگر جریان انحرافی مشی خود را به گونه‌ای تنظیم کند که نظام دچار بن‌بست شود و مصالح نظام اقتضا کند، احتمال برخورد سخت با این جریان قبل از پایان دوره ریاست‌جمهوری دور از ذهن نیست.»
در ماجراي افشاي تخلفات اقتصادي گروه اميرمنصور آريا در آبان ۹۰، نامي هم از فرزند محمد دهقاني برده شد كه دهقان ارتباط خود و فرزندش با گروه آریا را تکذیب کرد و گفت: «من يک پسر سه‌ساله دارم که مثل خودم گروه “آریا” را ندیده است.»
اما شايد خبرسازترين اظهار نظر دهقاني مربوط به ۱۶ آبان ۹۰ باشد كه با قاطعيت اعلام كرد یک تیم تخصصی از حقوق‌دانان زیر نظر دفتر مقام معظم رهبری تشکیل شد و اقدام به بررسی ده‌ها مورد از موارد قانون اساسی برای بازبینی و بازنگری کردند و یکسری از ایرادات را مشخص کردند که البته بنده عضو آن تیم نیستم اما از این امر مطلّعم. او كمتر از 24 ساعت بعد تلويحا آن را تكذيب كرد و گفت: «این مطالب نظر شخصی بنده و برخی کارشناسان بود و ارتباطی با دفتر مقام معظم رهبری نداشته است.»
دهقاني در انتخابات رياست جمهوري سال ۹۲ هم به هاشمي تاخت هم به احمدي نژاد. از رد صلاحيت هاشمي دفاع كرد و در پاسخ به ادعاي احمدي نژاد كه گفته بود براي همراهي رحيم مشايي در وزارت كشور، مرخصي گرفته گفت: «فردی مثل رئیس جمهور حق ندارد برای خلاف کردن مرخصی بگیرد. مرخصی گرفتن برای رئیس جمهور مضحک است و معنی ندارد.»
بعد از پيروزي حسن روحاني، نماينده چناران نقش فعالي در مخالفت با برخي وزراي پيشنهادي بويژه منتسبين به «فتنه» و استيضاح وزير علوم داشت. او همچنين از منتقدان سرسخت مذاكرات هسته اي دولت روحاني است.
عضو هیات رئیسه مجلس ۱۰سال بعد از حضورش در مجلس و فریادهایی که برای مبارزه با فساد برآورده بود و ۶ سال بعد از زماني كه گفته بود دربرخورد با فساد با واقعيت ها آشنا شدم، هر دو مجلس هشتم و نهم را از همكاري با محمدرضا رحيمي مبرا كرد. او تنها به خبرگزاري فارس گفت: «ما در مجلس هفتم و هشتم بدون اینکه هیچ مسئله شخصی با آقای رحیمی داشته باشیم و فقط به واسطه سوابق و شائبه‌هایی که در مورد دست داشتن در فساد وجود داشت، با مسئولیت گرفتن وی مخالف بودیم.»
