رئیس جمهور
پروفایل حسن روحانی

حسن روحانی کیست؟

حسن روحانی (فریدون) ۲۱ آبان ماه سال ۱۳۲۷ در سرخه سمنان متولد شد ، او در جوانی و در کنار تحصیل علوم حوزوی، وارد فعالیت‌های انقلابی شد و پس از چند سال جزء نیروهای اصلی انقلاب قرار گرفت. سخنرانی او در مراسم چهلم آیت الله مصطفی خمینی، نام روحانی را در ردیف انقلابیون طراز اول قرار داد.

حسن روحانی تحت تاثیر مکتب حقانی، علاوه بر علوم حوزوی، تحصیلات دانشگاهی را نیز تا مقطع دکترا ادامه داده است. او سال ۱۳۴۸ به دانشگاه تهران راه یافت و در سال ۱۳۵۱ لیسانس حقوق قضایی دریافت کرد. پس از آن در سال ۱۳۷۳-۷۴ فوق لیسانس خود را در رشته حقوق عمومی و در سال ۱۳۷۶-۷۷ مدرک دکترای خود را در رشته حقوق اساسی از دانشگاه کلدونیان گلاسکو بریتانیا دریافت کرد. تحصیلات تکمیلی حسن روحانی همزمان بود با سمت نایب رئیسی او در مجلس چهارم و پنجم و همین موضوع شائبه هایی را در خصوص تحصیل او بوجود آورده است. پرسش این است که او چطور در مقطعی که نایب رئیس اول مجلس و رئیس کمیسیون دفاعی و امنیتی و دبیر شورای عالی امنیت ملی بوده، توانسته است در یک کشور دیگر (اسکاتلند) به زبان انگلیسی تحصیل کند و مدرک دکترا اخذ کند؟

حسن روحانی را امروز می‌توان هاشمی جوان قلمداد کرد. عضوی از جامعه روحانیت مبارز تهران با گرایش اعتدال و عمل گرایانه در عرصه سیاسی. شخصیتی که سابقا از چهره‌های نامدار جریان راست سنتی قلمداد می‌شد ولی رفته رفته از آنها فاصله گرفت.

حسن روحانی که اینک بر کرسی ریاست جمهوری تکیه زده و در دوران انتخابات خود را حقوقدان خطاب کرد، در همه سال‌های پس از انقلاب در حوزه‌های امنیتی-نظامی فعال بوده و کمتر کسی او را به عنوان حقوقدان می‌شناخته است. او دست راست هاشمی رفسنجانی جانشین فرمانده کل قوا در دوران جنگ با عراق بود. هاشمی رفسنجانی پس از دریافت حکم جانشینی فرماندهی کل قوا از آیت الله خمینی در سال ۶۷، حسن روحانی را به عنوان معاون خود برگزید. به عبارتی او جانشین اکبر هاشمی رفسنجانی فرمانده جنگ بود و بین سالهای ۶۴ تا ۶۶ فرماندهی قرارگاه مرکزی خاتم الانبیاء سپاه پاسداران را برعهده داشت و در مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان سال‌ها ریاست کمیسیون دفاعی و امنیت ملی را برعهده داشته است. او همچنین سال‌ها در شورای عالی امنیت ملی، در سمت دبیری این شورا فعال و ریاست اولین تیم مذاکرات هسته‌ای با غرب را برعهده داشت، سمتی که با روی کار آمدن محمود احمدی نژاد آن را به علی لاریجانی واگذار کرد.

حسن روحانی در مجلس اول شورای اسلامی به نمایندگی از مردم سمنان وارد مجلس شد و تا پایان دوره پنجم به مدت بیست سال در مجلس حضور داشت. هشت سال آخر نمایندگی را با سمت نایب رئیسی مجلس و رئیس کمیسیون دفاعی و امنیتی در مجلس بود و در دوره ششم که دوران اصولگرایی به افول رفته بود از ورود به مجلس بازماند، تا فعالیت‌اش محدود شود به مجمع تشخیص مصلحت نظام، جایی که علاوه بر عضویت، ریاست کمیسیون دفاعی، ریاست مرکز مطالعات استراتژیک آن را برعهده داشت.

روحانی در دوره سوم مجلس خبرگان به نمایندگی از مردم سمنان وارد این مجلس شد. او در دوره چهارم مجلس خبرگان، نمایندگی مردم تهران را عهده دار شد و این کرسی را در مجلس پنجم خبرگان نیز حفظ کرد. روحانی اینک نمایندگی مردم استان تهران را در پنجمین دوره مجلس خبرگان بر عهده دارد. 

رئیس جمهوری که با شعار اعتدال، میانه روی و تدبیر از مردم رای اعتماد گرفت تا پایان مجلس پنجم، چندان معتدل و میانه‌رو نبود. او از سرشناس‌ترین چهره‌های راست و از مخالفین سرسخت نخست وزیری، میرحسین موسوی، در مجلس بود. مخالفینی که عدد آنها ۹۹ نفر بود، ۹۹ نفری که در برابر نظر کتبی و صریح آیت الله خمینی در خصوص ضرورت تداوم نخست وزیری میرحسین موسوی، ایستاده بودند. 

روحانی وقتی در مجلس اصولگرای چهارم و پنجم بود در راس فراکسیون اکثریت قرار گرفت، نشان داد که از هیچ کوششی برای به حاشیه راندن نیروهای چپ که بعدها به جریان اصلاحات تبدیل شدند، فرو گذار نمی‌کند. روحانی در مجلس پنجم زمانی که نایب رئیس مجلس بود به خاطر مواضع انقلابی و تندش به عنوان سخنران روز ۲۳ تیر انتخاب و نطقی نه چندان معتدلانه در دانشگاه تهران در خصوص اتفاقات کوی دانشگاه تهران انجام داد و از دستور سرکوب قاطع معترضان خبر داد. 

با روی کار آمدن محمود احمدی نژاد او نیز مانند نیروهای نسل اول انقلاب به حاشیه رانده شد و رفته رفته از جناح راست که بیشتر در اختیار نیروهای تندرو و جدید این جریان افتاده بود، فاصله گرفت و در ائتلافی نانوشته با هاشمی رفسنجانی، ناطق نوری، حسن خمینی و محمد خاتمی، ساماندهی نیروهای معتدل و میانه روی انقلاب را در برابر تندروها، در دست گرفتند تا بتوانند قدرت را بازپس بگیرند. پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۲، اولین نتیجه این ائتلاف بود.

حسن روحانی با پشتوانه چنین ائتلافی، اولین رئیس جمهوری است که مستقیم با رئیس جمهور آمریکا تماس تلفنی برقرار کرد و برای اولین بار در قامت رئیس جمهور ایران روبروی نخست وزیر انگلستان نشست و حضوری با دیوید کامرون گفتگو کرد. او حل مساله پرونده هسته‌ای ایران و رفع مخاصمات ایران با دول غربی را چاره حل مشکلات ایران می‌دانست و تمام انرژی خود را صرف حل این دو مشکل عمده در سیاست خارجی ایران حل کرد. تلاش های او اگرچه خیلی زود به نتیجه رسید و توافق هسته ای با کشورهای ۵+۱ امضاء شد ولی نزدیک یک سال و نیم بعد و با روی کار آمدن دونالد ترامپ در آمریکا، و خروج یکجانبه او از این توافق، تمام رشته های او را پنبه کرد.

حسن روحانی با بهره برداری از دستاوردهای خود در دولت یازدهم اعم از امضای توافقنامه هسته ای، لغو تحریم های سازمان ملل و کاهش تحریم های آمریکا، کاهش نرخ تورم، رونق اقتصادی و…، برای دومین بار موفق شد بر کرسی ریاست جمهوری تکیه بزند ولی خروج آمریکا از برجام و  بازگشت تحریم‌ها و لغو گام به گام برجام از سوی ایران، او را در موقعیتی بسیار دشوار قرار داد، چرا که ارزش پول ملی به شدت سقوط کرد و اوضاع اقتصادی ایران روزهای بسیار سختی را تجربه کرد. به طوری‌که حتی بعد از اتفاقات سال ۱۳۹۸ که کشور در شوک و بهت فرو رفت، با اعتدال گرایی نیز فاصله گرفت و شد همانی که بود. او در مواجه با معترضان که عمدتا طبقه فرودست جامعه بودند، از سرکوب بیرحمانه مردم حمایت کرد. او در این خصوص می گوید: «مشخص شد که چه تعداد از افراد به خیابانها آمده بودند و آشوبگران تعداد کمی از آنها بودند؛ منتهی آشوب طلبان سازمان یافته، برنامه ریزی شده و مسلح بودند که کاملا بر اساس برنامه طراحی شده از سوی ارتجاع منطقه، صهیونیستها و آمریکایی‌ها اقدام کردند.» او می افزاید: «همانطور که رهبر معظم انقلاب فرمودند مردم ما در حوادث مختلف در برابر نقشه دشمن پیروز شدند و این بار هم در اغتشاشات که نقشه دشمن برای ایجاد ناامنی بود مردم به پیروزی رسیدند و آنهایی که در ۲ سال گذشته با اعمال تحریم‌های حداکثری ناامنی و اقدام علیه نظام را طراحی کرده بودند و به دنبال این بودند که این فشار باعث شود روزی مردم علیه نظام به خیابان‌ها آمده و ایستادگی کنند، نتوانستند موفق شوند.» وی تاکید کرد: «علیرغم فشار دشمنان در سال‌های ۹۷ و ۹۸ مردم نشان دادند که نسبت به منافع و امنیت ملی و یکپارچگی خود حساس هستند و معلوم شد دشمنان ملت ایران که در این دو سال و سالهای گذشته برنامه‌ریزی گسترده‌ای برای آشوب طلبان داشته اند چقدر سربازان کمی داشته اند؛ گرچه انسان‌های شروری را به خدمت گرفته بودند و خسارات زیادی به زندگی و جان مردم وارد کردند و حتی به کودکان و نوجوانان هم رحم نکردند و با سلاح گرم و سرد به مردم حمله کرده و به مغازه ها، خانه ها، داروخانه، مراکز پزشکی و اماکنی که خدمات رسان به مردم بودند، خسارت وارد کردند.  این نشان می دهد که این جمع کوچک ضد کشور و علیه وطن و منافع ملی اقدام کردند.» او در حالی معترضان را اشرار می‌خواند که خبرگزاری رویترز مدعی شده بود بیش از ۱۵۰۰ نفر در آبان ۹۸ در ایران کشته شده‌اند. آماری که از سوی سازمان عفو بین‌الملل حداقل بالای ۳۰۴ نفر اعلام شده است. اوج خشونت دولتی در برابر مردم معترض به حدی بالا بود که حتی وقتی وزیر کشور دولت روحانی در برابر پرسش نمایندگان مجلس قرار می گیرد که چرا سر معترضان هدف گلوله قرار گرفته، گفته: «فقط به سر معترضان شلیک نشده بلکه به پا هم زده ایم.» اتفاقی که بسیاری از موافقان روحانی را به مخالف او تبدیل و وجهه او را نزد مردم به شدت تخریب و از محبوبیت اش کاست. سقوط اخلاقی حسن روحانی و دولت او زمانی نزد مردم تکمیل شد که به فاصله کوتاهی از کشتار مردم در دی ماه ۱۳۹۸، هواپیمای اوکراینی حامل ۱۷۶ مسافر ایرانی و غیرایرانی با موشک سیستم پدافند هوایی ایران منهدم و دولت او ۳ روز سعی در کتمان حقیقت کرد و به دروغ سقوط هواپیما را ناشی از نقص فنی عنوان کرد حال آنکه تمام رسانه های دنیا به نقل از نخست وزیر کانادا و رئیس جمهور آمریکا اعلام کرده بودند که این هواپیما با موشک ایرانی هدف گرفته شده است.

سوابق اجرایی

حسن روحانی از معدود چهره‌های انقلابی است که در تمام ۳۶ سال گذشته در پست‌های کلیدی حضور پررنگ داشته است. روحانی با وجود آنکه لباس آخوندی بر تن دارد ولی چهره‌ای امنیتی است که مسئولیت‌های مهم در جنگ و شورای عالی امنیت ملی داشته است. اهم سوابق اجرایی او به این شرح است:

• رئیس جمهور ایران در دولت دوازدهم و یازدهم
• رئیس شورای عالی امنیت ملی
• رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی
• عضو مجلس خبرگان رهبری از دوره سوم تاکنون به نمایندگی از مردم استانهای  سمنان و تهران
• عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام
• نماینده مجلس شورای اسلامی دوره اول تا پنجم
• نایب رئیس مجلس شورای اسلامی دوره چهارم و پنجم
• رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی
• نماینده رهبر ایران در شورای عالی امنیت ملی و دبیر شورا
• رئیس مرکز مطالعات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام
• رئیس کمیسیون سیاسی، امنیتی و دفاعی مجمع تشخیص مصلحت نظام
• رئیس قرارگاه خاتم الانبیاء
• فرمانده ستاد کل پدافند هوایی کشور
• جانشین فرمانده جنگ (در دوران فرماندهی اکبر هاشمی رفسنجانی)

ده نکته از ریاست جمهوری روحانی

۱- روحانی حاضر نشد زنان را به هیات وزیران راه دهد. 

۲- ارزش پول ملی در دولت روحانی بیش از ۷۰ درصد کاهش یافت.

۳- تحریم های اقتصادی علیه ایران در دولت روحانی نه تنها برداشته نشد بلکه به گواه شخص روحانی، بدترین تحریم های ممکن علیه ایران وضع شد.

۴- حسن روحانی پس از درگذشت آیت الله هاشمی رفسنجانی دیگر در جلسات مجمع تشخیص مصلحت نظام حاضر نشد و قبول نکرد در جلسه ای بنشیند که رئیس آن شخصی غیر از رئیس جمهور است.

۵- به گواه نهادهای بین المللی، وضعیت حقوق بشر در ایران در دولت روحانی بدتر شد. بیشترین کشتار در خیابانهای ایران و گسترده ترین سرکوب معترضان در دوره ریاست جمهوری او در سال ۱۳۹۸ روی داد.

۶- لغو مقطعی تحریم های آمریکا علیه ایران پس از امضای توافقنامه برجام سبب ورود چند هواپیما به ناوگان هوایی کشور، افزایش درآمد ارزی، تکمیل برخی از پروژه های عمرانی از جمله عسلویه و خودکفایی ایران در تولید بنزین شد.

۷- به رغم گذشت شش سال از عمر ریاست جمهوری اش هنوز بسیاری از وعده های انتخاباتی اش از جمله وزارت زنان، … بر زمین مانده است.

۸- برای اولین بار در دولت روحانی سفیر زن،‌ سفیر کرد و سنی مذهب انتخاب شدند. 

۹- روحانی اولین رئیس جمهور ایران بود که تلفنی با رئیس جمهور آمریکا مذاکره کرد و خبر آن منتشر شد ولی او هنوز دیدار حضوری با رئیس جمهور آمریکا برگزار نکرده و قفل رابطه ایران و آمریکا با کلید او نیز باز نشده است.

۱۰- حسن روحانی هنوز حاضر نشده در خصوص فرزندان اش شفاف سازی کند. کسی دقیق نمی داند پسر اول اش چگونه کشته شد، پسر دوم اش کیست و چه می کند. دختران اش چه کسانی هستند و در خصوص اتهام های وارده به رانت خواری ارزی پدر دامادش و انتصاب رانتی دامادش در دولت و اتهامات مالی برادرش توضیحی قانع کننده به افکار عمومی نداده است.

خانواده

پدرش اسدالله فریدون صاحب مغازه‌ای در سمنان بود. حسن روحانی در کتاب خاطرات اش نقل می کند که در کودکی روزهای تابستانی را در مغازه به پدر کمک می کرده است. مادرش سکینه پیوندی زنی خانه‌دار بود که در اسفند ۱۳۹۳ درگذشت. همسرش صاحبه عربی نیز خانه‌دار بوده و عنوان دیگری برای او جایی ثبت نشده و اینک به عنوان بانوی اول ایران، نیز تحرک لازم را ندارد و کمتر فعالیت مهمی از او به چشم می خورد. صاحبه عربی که در ۱۴ سالگی با حسن روحانی ازدواج کرده، فرزند اول خانواده است، دارای سه خواهر به نام سعید‌ه، جمیله و ربابه و چهار برادر به نام حسن‌، حسین، عباس و مسعود است.

حسن روحانی در معرفی خواهران خود می گوید: «سه خواهر دارم به نام های طوبی، فاطمه و طاهره که هر سه ازدواج کرده‌اند. داماد اول ما آقای حسن نجار است که فرهنگی است و بعد از انقلاب هم مدتی مدیرکل آموزش و پرورش استان سمنان بود و در حال حاضر بازنشسته شده است. داماد دوم ما آقای عبدالله سماوی است که مهندس کشاورزی است و کارمند وزارت کشاورزی بود، ایشان هم فعلا بازنشسته است. داماد سوم ما آقای اسدالله وطنی است که ایشان هم فوق‌ لیسانس و دبیر آموزش و پرورش بود که بازنشسته شده است.»

برادری متهم به فساد اقتصادی

تنها برادرش حسین فریدون، که در دوره اول ریاست جمهوری روحانی، مسئول بازرسی دفتر ریاست جمهوری بود و نقش پررنگی در تیم مذاکرات هسته ای داشت، پیش از این، سفیر ایران در مالزی بود. او نیز از نیروهای امنیتی بشمار می‌آید. حسن روحانی در کتاب خاطرات اش در خصوص حسین فریدون می گوید که او عضو تیم حفاظتی و امنیتی فرودگاه مهرآباد در زمان ورود آیت الله خمینی به ایران بوده است. پرونده حسین فریدون اما مدتهاست که در دادگاه مفتوح است و هنوز نتایج آن روشن نشده است. او هم متهم به جعل مدرک تحصیلی است و هم متهم به فساد مالی. حسین فریدون ۲۴ مهر ۱۳۹۸ برای گذراندن پنج سال حکم قطعی، راهی زندان اوین شد.

دختر حسین فریدون، مریم، با پسر غلامعلی خوشرو معاون سابق وزارت خارجه و سفیر سابق ایران در سازمان ملل ازدواج کرده و هر دو خارج از ایران زندگی می کنند.

قتل یا خودکشی فرزند

حسن روحانی سه دختر و دو پسر داشت که یکی از آنها به نام محمد در بیست سالگی به طور مشکوکی درگذشت. مرگ محمد روحانی، پسر ارشد حسن روحانی در بیست سالگی از جمله نقاط تاریک زندگی اوست. اگرچه عنوان شده که محمد روحانی در سال ۱۳۷۶ خودکشی کرده ولی برخی مرگ او را قتل عنوان کرده اند، این عده بر این باورند که محمد مکرر نسبت به موقعیت‌های امنیتی پدرش معترض بوده و در نتیجه این اعتراضات کشته شده است. محمد روحانی با نفوذ پدر در آرامگاه آیت الله خمینی بنیانگذار انقلاب اسلامی دفن شده است.

دخترش طناز روحانی با فردی به نام بهشتی در سال ۱۳۷۰ ازدواج کرده و از آن سال در اتریش زندگی می کند. همسرش پزشک است اما نام پدر همسر او برای مدتی در رسانه ها مطرح شد. محمد حسین بهشتی از زمانی پایش به رسانه ها باز شد که مساله رانت خواری در توزیع ارز دولتی سوال برانگیز شد. او متهم به دریافت بیش از ۳ میلیون یورو به نرخ دولتی برای واردات موز شد. بهشتی در این خصوص می‌گوید: «بنده برای دریافت مبلغ ۳ میلیون و سیصد و خورده‌ای هزار یورو به نرخ دولتی پول واریز کردم که تاکنون مبلغ دو میلیون یورو آن را داده‌اند و مابقی نیز باقی مانده است. بنده نیز در مقابل دریافت این ارز برای واردات موز، مقدار ۲۸ هزار تن سیب صادر کرده‌ام، صادرات بنده به کشورهایی همچون افغانستان، امارات متحده عربی و ترکمنستان بوده که مدارک آن موجود است.»

حسن روحانی علاوه بر محمد که چندین سال پیش درگذشت، یک پسر  دیگر نیز دارد به نام مجید اما با فامیلی عمرانی و نه روحانی. مجتبی ذوالنور نماینده قم و رئیس کمیسیون امنیت ملی در مصاحبه ای مدعی شد که پسر روحانی سه تابعیتی است این خبر از سوی اطرافیان روحانی تکذیب شد ولی هیچگاه دفتر رئیس جمهور تکذیبیه‌ای رسمی صادر نکرد.

حسن روحانی علاوه بر طناز،‌ دو دختر دیگر نیز دارد. یکی دیگر از دختران اش با کامبیز مهدی زاده فرساد ازدواج کرده است. نام این داماد روحانی زمانی به رسانه ها کشیده شد که از سوی رضا رحمانی وزیر صنعت، معدن و تجارت به عنوان معاون وزیر انتخاب شد. این انتخاب جنجال برانگیز دوام زیادی نداشت چرا که مهدی زاده مجبور به استعفا شد. کامبیز مهدی زاده داماد او در دو هفته پیش در جریان انتخابات مجلس یازدهم از حوزه انتخابیه تبریز ثبت نام کرد و خود را فرزند آذربایجان خواند. آخرین خبرها از رد صلاحیت او توسط شورای نگهبان حکایت دارد.

گاندو و خواهرزاده جاسوس

در سریال جنجالی گاندو که به کارگردانی جواد افشار و نویسندگی آرش قادری، در ۳۰ قسمت از پانزدهم خرداد ۹۷ در شبکه ۳ سیما پخش شد،‌ خواهرزاده یک مقام سیاسی به عنوان جاسوس ظاهر می شود، اگرچه در ابتدا نگاه ها به محمد جواد ظریف ختم شده بود ولی بعدها بعضی رسانه ها مدعی شدند که خواهرزاده مورد اشاره کسی نیست جز «اسماعیل سماوی» خواهرزاده حسن روحانی، کسی که با «جیسون رضاییان» در ارتباط بوده است. شهریورماه سال ۹۲، محمد نهاوندیان رییس وقت دفتر ریاست جمهوری، اسماعیل سماوی را به عنوان «مشاور رئیس دفتر رئیس‌جمهور و رئیس مرکز ارتباطات مردمی نهاد ریاست جمهوری» و «سرپرست گروه مشاوران جوان ریاست جمهوری» منصوب کرد. «اسماعیل سماوی» که خواهرزاده روحانی است، بر واحدهای مختلف نهاد ریاست جمهوری از جمله، «تشریفات»، «معاونت ارتباطات و اطلاع رساني و معاونت هماهنگي و پيگيری های ويژه»، نظارت داشته و این واحد ها تمامی امور خود را با او هماهنگ می‌کردند.

رسانه های داخلی مدعی هستند جیسون رضاییان ادعا کرده بود: «جیسون رضائیان» در گزارشی که به آمریکایی‌ها داده بود، نوشته بود: «آنقدر به رئیس‌جمهور نزدیک شدم که طعم و مارک آدامسی را که می‌جوید، می‌دانستم.» همین باعث شد تا وقتی در سریال گاندو، خواهرزاده ای جاسوسی می کند همه دنبال اسم حقیقی این فرد بگردند. اگر چه نویسنده بعدها اعلام کرد که داستان این سریال کاملا تخیلی است و نگارش اش سه سال به طول انجامیده ولی رسانه ها تاکید کردند که «اسماعیل سماوی» خواهر‌زاده روحانی، چهره مورد اشاره در این سریال بوده است.

لینک منبع: https://www.arsehsevom.org/cabinet-profile-hassan-rouhani