امیر حاتمی سال ۱۳۴۵ در خانواده‌ای مذهبی در استان زنجان متولد شد. او دوران کودکی تا جوانی‌اش را در زنجان گذراند. ۱۲ سال بیشتر نداشت که انقلاب اسلامی به پیروزی رسید. نوجوانی و جوانی‌اش همراه بود با جنگ ایران وعراق. در حالی که سن‌اش به ۲۰ سال نرسیده بود لباس نظامی برتن کرد و به ارتش پیوست و راهی جبهه‌های جنگ شد. ورودش به جبهه‌ها مصادف بود با سال پایانی جنگ و عملیات مشهور مرصاد. او در شمال غرب کشور در این عملیات حضور داشت.
جنگ تمام شد ولی او مدتها در منطقه غرب کشور حضور داشت منطقه‌ای که همواره محل درگیری نیروهای حکومتی با فعالان و مبارزان کرد منطقه بوده است. ۷۰ ماه خدمت او در این منطقه به چشم آمد به طوری که در سال ۱۳۷۷ به دلیل خدمات، شایستگی‌‌های خدمتی و لیاقت پس از ارتقاء دو درجه ارشدیت با تصویب فرمانده کل قوا به ترفیع درجه سرتیپ دومی نائل و به سمت معاون اطلاعات فرماندهی کل ارتش جمهوری اسلامی ایران منصوب شد و ۷ سال در این جایگاه، خدمت کرد.
امیر حاتمی با دریافت درجه سرتیپ دومی رسما وارد شورای فرماندهی نیروهای مسلح شد و در ادامه در همکاری نزدیک با فرماندهان ارتش و ستاد کل نیروهای مسلح، تا مقام وزارت دفاع پیش رفت. او اولین وزیر دفاع در جمهوری اسلامی است که از ارتش به این مقام رسیده است. وزرای پیشین شامل احمد مدنی، مصطفی چمران، فکوری، نامجو، سرلشکر سلیمی، محمد حسین جلالی، اکبر ترکان، محمد فروزنده، دریابان علی شمخانی، مصطفی نجار، احمد وحیدی، حسین دهقان جملگی از میان فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی انتخاب شده بودند.
در دور دوم ریاست جمهوری روحانی، او «امیر حاتمی» را به جای «حسین دهقان» برای تصدی این وزارت خانه معرفی کرد و او توانست با ۲۶۱ رای موافق، ۱۰ رای مخالف و ۱۳ رای ممتنع نظر نمایندگان مجلس دهم را برای تصدی این وزارت خانه جلب کند.
اهم سوابق فرماندهی او در نیروهای مسلح ایران به این شرح است:
- وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در دولت دوم حسن روحانی
- جانشین وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در دولت اول حسن روحانی
- مشاور عالی رئیس ستاد کل نیروهای مسلح سردار سرلشکر دکتر فیروزآبادی رئیس وقت ستاد کل نیروهای مسلح در قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء
- جانشین سردار سرلشکر پاسدار محمد باقری رئیس وقت ارکان و امور مشترک نیروهای مسلح به مدت حدود ۲.۵ سال
- معاون نیروی انسانی ستاد کل نیروهای مسلح به مدت حدود ۵ سال
- رئیس دفتر روابط بین‌ا‌لملل و رئیس گروه مشاورین عالی فرماندهی کل ارتش جمهوری اسلامی ایران
- معاون اطلاعات ارتش جمهوری اسلامی ایران به مدت حدود ۷ سال
- فرمانده یگان‌های ارتش در مناطق عملیاتی شمال غرب و غرب کشور به مدت حدود ۷۰ ماه
| نام | امیر | محل تحصیل | دانشگاه افسری امام علی، دانشگاه دافوس آجا |
| نام خانوادگی | حاتمی | سمت فعلی | وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح |
| نام پدر | – | سمت قبلی | معاون وزیر دفاع |
| تاریخ تولد | ۱۳۴۵ | سابقه حزبی | مستقل |
| محل تولد | زنجان | سابقه مجلس | ندارد |
| تحصیلات | کارشناسی ارشد مدیریت دفاع ملی | سابقه وزارت | فقط در همین دوره |
تحصیلات
امیر حاتمی پس از اخذ مدرک دیپلم در سال ۱۳۶۳ به عضویت بسیج درآمد، آنگونه که در زندگینامه‌اش آمده از بسیج وارد ارتش شد. روشن نیست که آیا سربازی را در بسیج گذرانده یا به خاطر سربازی به ارتش رفته و آنجا استخدام شده است. تحصیل برای او حکم، «آموزش ضمن خدمت» داشته، یعنی حضور او در کلاس‌های درس با لباس نظامی محقق شد. او ابتدا به دانشکده افسری امام علی وابسته به ارتش جمهوری اسلامی رفت تا در رشته مدیریت علوم دفاعی، مدرک کارشناسی خود را دریافت کند. حاتمی پس از اخذ مدرک کارشناسی، دوره‌های عالی تخصصی دفاعی، نظامی و امنیتی را در ارتش گذراند و وارد دانشکده فرماندهی و ستاد ارتش جمهوری اسلامی به نام «دافوس» شد تا مدرک کارشناسی ارشد خود را دریافت کند. حاتمی برای تکمیل تحصیلات خود وارد دانشگاه عالی دفاع ملی شد تا مدیریت دفاع ملی را بیاموزد.
این تحصیلات به حاتمی کمک کرد تا در زمینه آموزش و ارتقاء توان علمی اعضای ارتش نیز فعال شود. تدریس در دانشگاه «دافوس»، «مدیریت تدوین نظام جامع آموزش نیروهای مسلح به‌عنوان رئیس شورای سیاست‌گذاری آموزش نیروهای مسلح»، «تدوین و پیاده‌سازی نظام مدیریت منابع انسانی نوین نیروهای مسلح» و «تدوین و پیاده‌سازی نظام جدید حقوق و مزایای نیروهای مسلح در مسئولیت معاون نیروی انسانی ستاد کل» از جمله فعالیت‌های علمی او بود ضمن اینکه حاتمی به عنوان استاد راهنما در خدمت دانشجویان نیروهای مسلح بوده و مدتها دبیری هیات امنای دانشگاه عالی دفاع ملی را برعهده داشته است.
تحریم از نظر امیر حاتمی
امیر حاتمی به عنوان یک فرمانده نظامی، تحریم را مایه برکت برای ایران و نیروهای مسلح دانسته و می‌گوید: «اینکه امام فرمودند جنگ برای ما برکات داشت، تحریم هم اینگونه است. ما در جنگ یاد گرفتیم باید روی پای خود بایستیم و تحریم باعث شد روی آنجاهایی تمرکز کنیم که باید روی پای خود می‌ایستادیم. من فکر می‌کنم در دوره جدید، حاصل این کار، تعمیق خوداتکایی و خودکفایی بوده است.»
امیر حاتمی با اشاره به محدودکردن صادرات نفت ایران گفته: «همانطوری که عرض کردم، این یک جنگ است؛ ما جنگ را تجربه کردیم؛ در آن جنگ مردان نظامی ما از جان مایه گذاشتند و ثمره شیرین آن تلاش را به عنوان پیروزی دیدیم. مردان این جنگ هم که مردان اقتصاد و تولید و سیاست ما هستند، با تمام توان تلاش کرده و این شرایط را به فرصت تبدیل خواهند کرد. نیروهای مسلح مسئول تامین امنیت کشور هستند؛ ما در هر شرایطی امنیت کشور را برقرار و از منافع حیاتی کشور دفاع می‌کنیم؛ یک روز منافع حیاتی حفظ مرزهای کشور و روز دیگر حفظ استقلال کشور و منفعت و رفاه مردم است.»
همکاری با روسیه در صنایع نظامی
امیر حاتمی مدتی رئیس کمیسیون مشترک تعاملات دفاعی نظامی ودجا با روسیه بوده و در توسعه همکاری نظامی ایران با این کشور مشارکت مستقیم داشته است. او روسیه را دوست و همکار ایران در برنامه‌های نظامی می‌داند و می‌گوید: « هنوز قراری برای برگزاری رزمایش مشترک با روسیه نداریم. اما روسیه کشور دوست ماست و تصمیم با خود ایران است که رزمایش برگزار کند.» او بارها به روسیه سفر کرده تا در تنظیم برنامه‌های مشترک نظامی همکاری کند. او در سفری که در فروردین ۹۷ به روسیه داشت پیشنهاد کرد:
- کمیسیون مشترک نظامی ایران و بلاروس برای توسعه مناسبات نظامی شکل گیرد.
- توان موشکی توسعه یابد.
- همکاری‌های منطقه‌ای برای مبارزه با تروریسم سایبری توسعه یابد.
- نظم امنیتی آسیایی با همکاری متقابل نظامی-امنیتی شکل گیرد.
- همکاری نظامی ایران-روسیه-سوریه بعد از داعش هم ادامه پیدا کند.
- تشکیل ائتلاف در برابر ترامپ
هنوز روشن نیست فرجام این پیشنهادات به کجا انجامیده و چه همکاری هایی در پشت درهای بسته بین ایران و روسیه در مسائل نظامی و امنیتی برقرار است.
تلاش برای خروج نیروهای مسلح از اقتصاد
امیر حاتمی وزیر دفاع دولت روحانی تلاش برای خروج نیروهای مسلح از اقتصاد کشور را دستور رهبر ایران و خواست حسن روحانی می‌داند و می‌گوید: «دستور خروج نیروهای مسلح از حوزه اقتصاد از سوی آیت الله خامنه‌ای به ستاد کل نیروهای مسلح ابلاغ شده است.» سرتیپ حاتمی در گفت‌وگوی خود با روزنامه ایران، همچنین به این توصیه حسن روحانی اشاره کرد که واگذاری بنگاه‌های اقتصادی نیروهای مسلح باید «تا پایان سال»(۱۳۹۶) عملی شود: «این مسأله جهت‌گیری اصولی همه ماست و همه تلاش خود را می‌کنیم، اما میزان موفقیت ما به شرایط و وضعیت بازار و امکان واگذاری بستگی دارد.»
حاتمی با گذشت دو سال از فرصت نیروهای مسلح برای خروج از اقتصاد، هنوز گزارشی از روند اجرای این دستور ارائه نکرده و روشن نیست که آیا این دستور اجرا شده یا نه.
فعالیت‌های حقوق بشری
از یک فرمانده ارتش نمی توان انتظار داشت که در کارنامه‌اش فعالیت حقوق بشری داشته باشد یا حتی اظهارنظر مشخص حقوق بشری داشته باشد. امیر حاتمی نیز از این قاعده مستثنی نیست، کمتر اظهارنظری از او در این حوزه ثبت و ضبط است حداقل نکته‌ای که در مورد او می‌توان اشاره کرد اینکه برخلاف فرمانده هان سپاه که در خصوص هر مساله سیاسی-امنیتی اظهار نظر کرده و مستقیم در سرکوب معترضان نقش داشته اند از امیر حاتمی ردی در سرکوب‌ها ثبت نشده تنها گفته می‌شود که او فرمانده عملیات غرب کشور علیه مجاهدین در عملیات فروغ جاویدان که دولت ایران آن را مرصاد می‌خواند، بوده است. عملیاتی که به کشته شدن شماری از اعضای سازمان مجاهدین خلق و نیروهای مسلح ایران در یک نبرد مسلحانه منجر شد.
امیر حاتمی با بیان اینکه کشور ایران اولین منشور حقوق بشر را تدوین کرده که سال‌های سال منطق عملکرد آن بوده، معتقد است: «آمریکایی‌ها، ایران را به‌خاطر انتخاب استقلال، تحریم می‌کنند و حتی اجازه ورود دارو به کشور را نمی‌دهند، اگر در مقابل این یاغی‌گری تلاش نکنیم، شاهد ظهور هیتلرهای جدید خواهیم بود.»
فعالیت‌های اقتصادی
بررسی‌های عرصه سوم نشان می‌دهد که جز چند شرکت وابسته به نیروهای مسلح که امیر حاتمی در هیات مدیره آنها عضویت دارد، در هیچ شرکت خصوصی تجاری‌ای نامی از او نیست. براساس اسناد منتشره در روزنامه رسمی، امیر حاتمی عضو هیات مدیره بنیاد تعاون وزارت دفاع و عضو هیات مدیره شرکت سازمان تعاونی مصرف کادر نیروهای مسلح اتکا که هیچ کدام خصوصی نیست.
امیر حاتمی به همراه چند نفر از فرمانده هان ارشد نیروهای مسلح سال ۹۲ شرکتی غیرتجاری به نام «شرکت دانش بنیان علوم راهبردی معین فجر» تاسیس کرده و در هیات مدیره آن به نمایندگی از دانشگاه ملی دفاع عضویت دارد. هدف این شرکت ایجاد و توسعه معیارهای علمی جهت توانمندسازی و پیاده سازی اهداف علمی و سیاست‌های کلان نظام و اسناد بالادستی اعلام شده است. عملیاتی و اجرایی کردن راهبردها و یافته‌های راهبردی رسانه‌ها و پژوهش‌های راهبردی از دیگر فعالیت‌های این شرکت اعلام شده است.
۷ نکته از زندگی حرفه‌ایی امیر حاتمی
۱- امیر حاتمی اولین وزیر دفاع جمهوری اسلامی است که از ژنرال‌های ارتش جمهوری اسلامی است و هیچ زمانی عضو سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نبوده است.
۲- امیر حاتمی از ژنرال‌های تربیت شده جمهوری اسلامی است که حدود ۷ سال پس از پیروزی انقلاب به ارتش پیوسته و ۳۴ سال است که در ارتش حضور دارد.
۳- امیر حاتمی اواخر جنگ و در بیست سالگی به ارتش پیوسته و به مدت ۷۰ ماه در غرب کشور خدمت کرده و به فرماندهی یگان‌های ارتش در غرب کشور می‌رسد.
۴- تلاش برای خروج نیروهای مسلح از حوزه اقتصاد و واگذاری بنگاه‌های اقتصادی نظامی به بخش خصوصی، از ماموریت‌های امیر حاتمی در وزارت دفاع بود. او هنوز گزارشی از میزان موفقیت‌اش در این پروژه را اعلام نکرده است.
۵- امیر حاتمی از جمله فرماندهان نظامی است که در جریان انهدام هواپیمای مسافربری اوکراینی توسط پدافند هوایی سپاه پاسداران، سکوت کرده و تلاشی برای شفاف شدن واقعیت‌ها در این پرونده از خود نشان نداده است.
۶- کشتار گسترده اعضای سازمان مجاهدین در جریان عملیات فروغ جاویدان موسوم به مرصاد در غرب کشور از جمله رویدادهایی است که حاتمی تاکنون در مورد آن شفاف سازی نکرده است.
۷- امیر حاتمی در مقطعی وزارت دفاع را عهده دار شده که همکاری‌های نظامی ایران و روسیه در سطح وسیعی توسعه داشته و مذاکرات متعددی میان رهبران و افسران نظامی ایران و روسیه روی داده است از این حیث او اطلاعات گرانبهایی از پشت پرده‌ها دارد که بعد‌ها می‌تواند در افشا شدن ماهیت این همکاری‌ها موثر باشد.
خانواده
اطلاعاتی از خانواده و روابط خانوادگی امیر حاتمی یافت نشد.
لینک منبع: https://www.arsehsevom.org/cabinet-profile-amir-hatami
