در صحن ـ شوراها ـ ماندگاری: مشهد مهمترین مقصد سفرهای نوروزی در میان شهرهای کشور است. در دومین روز فروردین‌ماه جاری، استاندار خراسان رضوی از ورود بیش از ۲میلیون و ۶۸۸هزار زائر و مسافر به مشهد طی یک هفته خبر داد. بدیهی است که شمار مسافران و گردشگران و زواری که راهی مشهد می‌شوند، تا پایان تعطیلات نوروزی بسیار بیشتر از رقم پیش‌گفته خواهد شد. پیش‌بینی می‌شود که تا پایان تعطیلات نوروزی افزون بر 8 میلیون نفر به مشهد سفر کنند.
اما آیا شهرداری و شورای شهر مشهد توانسته‌اند سیمایی نوروزی به شهر ببخشند؟ فراتر از مسافران و زوار، آیا تمامی ایرانیان (اعم از اهالی مشهد و مسافران دیگر نقاط کشور) در مشهد با چهره‌ای بهاری و خوش‌سیما از شهر روبرو می‌شوند؟
پاسخ به پرسش آسان نیست؛ چرا که نیازمند نظرسنجی مستقلی است. اما به نظر می‌رسد می‌توان مبتنی بر نظرخواهی از برخی شهروندان مشهد، به جمع‌بندی اجمالی رسید.
۱۸ از ۲۰
جواد فروشنده آجیل و خشکبار و زعفران و نبات در اطراف فلکه آب (میدان بیت‌المقدس) است؛ او می‌گوید که «استقبال شهرداری و شورای مشهد از بهار وگل‌کاری صورت گرفته در سطح شهر خوب بوده»؛ وقتی از او می‌خواهم از 20 به کارنامه بهاری شهرداری نمره بدهد، می‌گوید: «نمره‌اش به نظرم می‌شود ۱۸».
او می‌گوید: «کیفیت رسیدگی به سیمای شهر نسبت به نوروز سال پیش تغییر محسوسی نکرده»؛ اما توضیح می‌دهد: «به نظرم در کل نمره قابل قبولی دارد؛ المانهای خوبی نصب کرده‌اند هرچند به نظرم تعدادش از سال قبل کمتر است.»
۱۳ از ۲۰
امیر، کارشناس ارشد معماری است؛ او برخلاف جواد می‌گوید که به شورای شهر و شهرداری از 20 بیشتر از 13 نمی‌دهد؛ او توضیح می‌دهد: «نسبت به سال پیش، تغییر محسوسی به چشم نمی‌آید. به نظرم اقدامات بهاری در سطح شهر، معمولی هستند و نه فوق‌العاده.»
وی اضافه می‌کند که «هرسال سعی شده با گذاشتن المانهای نوروزی، رنگ و لعاب خاصی به شهر داده بشود. اما متاسفانه هرسال شاهد كمتر شدن این زیباسازی بوده‌ایم.»
به عقیده او، جز نقاط مهم و شاهراه‌های اصلی شهر، در دیگر بخش‌های مشهد اتفاق نوروزی خاصی رخ نداده است.
وی می‌افزاید: «شهرداری می‌تواند به سادگی و با هزینه کم، و با فراخوان‌های نوروزی یا برگزاری جنگ‌های شادی به اهمیت نوروز و نیز بهاری کردن شهر بپردازد.»
۱۵ از ۲۰
جمیله، معلم است؛ او هرچند همدلی‌ای با ترکیب شورای شهر مشهد ندارد و کارنامه آن را ضعیف می‌داند اما درباره کیفیت زیباسازی شهر در نوروز معتقد است که «نسبت به سال قبل بهتر شده، و مثلا نمادهای نوروزی بهتر و با مسمّاتر شده‌اند.»
او معتقد است که آستان قدس رضوی می‌تواند به کمک شهرداری و شورا بیاید چرا که «مشهد شهری توریستی است و رسیدگی به آن و بهبود وضع آن، نیازمند هزینه‌کرد بیشتر است.»
وقتی از جمیله می‌خواهم به کارنامه شورا و شهرداری در نوروز نمره بدهد، با کمی مکث می‌گوید: 15.
خبر خاصی نیست
مجید در چهارراه خسروی طلافروشی دارد؛ او در رابطه با فعالیتهای شهرداری در نوروز می‌گوید: «معمولا روال این بوده كه شهرداری بااجرای یك یا چند المان و معمولا نوستالژیك كمی حال و هوای شهر را عوض می‌كرده؛ اما متأسفانه من هنوز متوجه كار خاصی نشده‌ام؛ نمی‌دانم این بخاطر گرفتاری زیاد من است یا عدم انجام کاری خاص در سطح شهر.»
مجید با اشاره به این نکته که «شهرداری متأسفانه نهادی است كه فقط به فكر اندوختن مال است و پاسخ مناسب نسبت به دریافتهای خودش نداشته و ندارد» می‌گوید: «نمونه بارز آن بنظرم هزبنه های سنگین كسر پاركینگ است كه به نسبت تأمین كسری پاركینگ درسطح عمومی بسیار ناچیز یا گران است.»
او تاکید می‌کند که «من جزو مخالفان شدید فعالیتهای شهرداری و کارنامه شورای شهر مشهد هستم و شاید در بیان نظر و ارزیابی‌ام زیادی غرض‌ورزی كرده باشم!»
باز هم ۱۸ از ۲۰
سوسن علاقمند به طبیعت و عکاسی است؛ او می‌گوید: «به نظرم شهرداری امسال هم از اِلمان‌ها و نمادهای جالبی استفاده كرده و به نسبت بیشتر هم هستند؛ تقریبا در خیلی از میادین و خیابان‌های اصلی شهر، سبدهای گل با شکل‌هایهای مختلف و نمادی از نوروز و سبزه دیده می‌شود.»
او هم مثل جواد از 20 به کارنامه نوروزی شهرداری مشهد نمره 18 می‌دهد. البته توضیح می‌دهد که «به نسبت سال گذشته تغییر چشمگیری نمی بینم ولی چراغانی و نورپردازی در شب در بعضی خیابانها جالب و جدید است.»
وی همچنین اضافه می‌کند که «به نظرم درمجموع خوب كار كرد‌ه‌اند و به خصوص، شهر تمیز است.»
باز هم ۱۳ از ۲۰
کیوان مثل امیر دانشجو است؛ او به قدر لازم در شهر گشته و این طرف و آن طرف رفته است. او هم مثل امیر معتقد است که از 20 بیشتر از 13 نمی‌دهد؛ هرچند توضیح می‌دهد که «درمجموع كار شهرداری مشهد خوب بود و خیلی از مسافران یا حداقل اونایی كه من دیدم جلوی اِلمان‌ها جمع می‌شوند و عکس می‌گیرند.»
وی همچنین اضافه می‌کند: «می‌شد دیوارهای فرسوده و خراب را رنگ زد یا نقاشی کرد.» او به نقاشی‌های دیواری نزدیک میدان فردوسی اشاره می‌کند که چند سال پیش دیده بود و می‌افزاید: «متاسفانه شنیدم که بعدا این نقاشی‌ها را ـ که به شاهنامه فردوسی ربط داشت ـ با رنگ سفید پوشانده‌اند… کاش آنها می‌ماند و بود و در سطح شهر مشهد اضافه می‌شد.»
کیوان می‌گوید: «اگر در مشهد نشانی از شاهنامه فردوسی نبینیم در کجا باید ببینیم؟»
مشهد بهاری‌تر شده
هومن در بازار و بخش خصوصی فعال است و دانش‌آموخته اقتصاد؛ او می‌گوید که هرچند از کلیت کارنامه شورای شهر و شهرداری مشهد در دوره اخیر راضی نیست اما «واقعیت این است که شهر با تزیینات انجام شده» بهاری‌تر شده است.
او تاکید می‌کند که به هر علت و دلیل مشهد در سه سال پیش کمتر شاهد چنین چیزی بوده اما «ظاهرا امسال و به خاطر انتخابات پیش رو، شورا و شهرداری تکانی به خودشان داده‌اند.»
وی اضافه می‌کند که «هرچند شورای مشهد در اختیار اصول‌گرایان است، اما به نظر می‌رسد در تبلیغات نوروزی و المانهای کار شده در سطح شهر، چندان ایدئولوژیک اقدام نشده است.»
هومن معتقد است که در دوره شهردار پیشین و شورای سوم، تبلیغات و بهسازی شهر برای نوروز و زیباسازی، بهتر و بیشتر بود؛ اما در دوره اخیر، سال جاری از سه سال پیش بهتر است.
او به نکته جالب دیگری هم اشاره می‌کند: «یک دلیل این که در چند سال اخیر زیباسازی و تبلیغات اینچنینی کمرنگ بود شاید ایام فاطمیه و سوگواری‌های غالب بود. ترکیب شورای شهر هم جوری بود و هست که این را به نوروز و شادی ترجیح می‌داد. ولی امسال با توجه به همزمانی تولد حضرت فاطمه با نوروز و نیز بحث انتخابات، فضا فرق داشت.»
این کارها را هم نکنند؟
سوسن فارغ التحصیل جامعه شناسی است؛ او می‌گوید که از گل‌کاری و تزیینات سطح شهر راضی است؛ اما بلافاصله می‌افزاید: «واقعا اگر همین کارها را هم نکنند پس می‌خواهند چه کنند؟ یعنی اینها وظایف اولیه و تکالیف شهرداری و شورای شهر است.»
او به ترافیک سنگین مشهد و ازدحام خیابانها و شلوغی اغلب مسیرهای اصلی شهر اشاره می‌کند و می‌گوید: «هرچند مسافر زیادی به مشهد آمده، اما کاملا مشخص است که شهر توان ترافیکی ضعیفی دارد و خیابانها و امکانات حمل و نقل شهری متناسب با نیاز شهروندان مشهد و نیز مسافران و وضع شهر توریستی و مذهبی نیست.»
به عقیده سوسن شهر تفاوت محسوسی با نوروزهای پیش ندارد؛ هرچند که «درمجموع تمیز شده» و «تبلیغات ایدئولوژیک و سوگیری‌های فرهنگی و سیاسی شورا و شهرداری هم در اقدامات نوروزی و المانهای کار شده، قابل ردیابی و مشهود است و متاسفانه کمتر نشانی از نمادهای ملی و بومی وجود دارد.»
داوری آسان نیست
حسن، مهندسی خوانده و مدیر یک شرکت است و پیمانکار شهرداری؛ وی می‌گوید: «به نظرم تبلیغ بهار مانند سالهای قبل بوده و البته برجسته‌ترین آنها را شاید بتوان همان المانهای شهری در نظر گرفت که در سطح شهر نصب شده که به نظرم بسیار جالب و زیبا است.»
او البته در مقام مقایسه با اقدام مشابه در سال پیش می‌گوید: «تفاوت محسوسی نسبت به سال قبل ندیده‌ام.»
حسن معتقد است که «فکر می‌کنم از جهت محتوا، افراد مذهبی به تبلیغات و زیباسازی نوروزی نمره بالای 15 بدهند و شهروندان غیرمذهبی حداکثر نمره 10.»
وی همچنین توضیح می‌دهد که به عنوان پیمانکار، و با توجه به ارتباطات محدودی که در گذشته و حال با شهرداری داشته، کلا از سیستم شهرداری راضی نیست و اقدامات و خروجی آن را ضعیف و پر از ایراد و اشکال و کاستی می‌بیند و می‌داند.
جمع بندی؟
جمع‌بندی نظرات شهروندان مشهدی درباره فعالیت شهرداری و شورای شهر در نوروز سال 1396 کار آسانی نیست؛ اما به نظر می‌رسد که بتوان درمجموع به این خروجی رسید که یک نوع احساس رضایت مقطعی و نسبی از فعالیتهای انجام شده برای نوروز غالب است. هرچند که درباره انگیزه‌های آن (ازجمله انتخابات پیش رو) و نیز کیفیت آن (عدم استفاده از نمادهای ملی و بومی) نقدها محسوس و برجسته است. ضمن این‌که به شکل محسوسی اغلب افراد بر این نظرند که کار می‌تواند از این بسیار بهتر باشد و شود.
این ملاحظه هم قابل برجسته‌سازی است که به نظر می‌رسد اغلب شهروندان مشهدی بر این باورند که اگر شورا ترکیبی تخصصی‌تر و غیرایدئولوژیک و غیرسیاسی داشته باشد، می‌تواند کارنامه موفق‌تری در مدیریت شهری و خدمات‌رسانی (ازجمله در مناسبت‌های اینچنینی: نوروز) داشته باشد و احساس رضایت و شادی بیشتری به مردم منطقه ـ که در شهری توریستی زندگی می‌کنند ـ اهدا کند.
آیا این جمع‌بندی خودش را در انتخابات شورای پنجم مشهد، آشکار خواهد کرد و به «کرسی» خواهد نشاند؟
