درصحن- شوراها- مازیار: در کشوری که هیچ وزیر زنی ندارد و شاهد حضور بانویی در رأس استانداری‌ها نیست، و در حکومتی که زیر سایه‌‌ی توصیه‌ها و تهدیدهای مراجع سنتی، زنان در بهترین حالت و حداکثر، «معاون و مشاور رییس جمهوری» شده‌اند، «شهردار» شدن یک زن خبر کم‌اهمیتی نیست؛ به‌خصوص اگر این «شهردار»شدن در شهرستانی دورافتاده و گمنام رخ دهد. «شهردار»شدن یک زن در شهرستان نامشهوری در سیستان و بلوچستان. شهر کوچکی که بعید است از هر 100 ایرانی حتی 10 نفر اسم آن‌را شنیده باشند یا بدانند در کجای نقشه کشور قرار دارد.
“سرباز” کجاست؟
شهرستان سرباز به مرکزیت شهر راسک در جنوب استان سیستان و بلوچستان واقع شده؛ این شهرستان از طرف شرق حدود 100 کیلومتر با کشور پاکستان فاصله دارد؛ از سمت جنوب حدود 200 کیلومتر تا شهرستان شناخته‌شده‌ی چابهار در فاصله است؛ و تا مرکز استان، زاهدان حدود 400 کیلومتر راه دارد.
شهرستانی با تراکم جمعیت ۹ نفر در کیلومتر؛ فراموش نکنیم که تراکم جمعیت در تهران، حدود 11 هزار نفر در کیلومتر است.
سرباز حدود 148 هزار نفر جمعیت دارد که 90 درصد آن در نقاط روستایی منطقه زندگی می کنند.
بمبی به‌نام “سامیه بلوچ‌زهی”
اگر در فصل نقل و انتقالات بازیکنان فوتبال، مدیران باشگاه‌ها به تعبیر مشهور شده، «بمب» می‌ترکانند، سال 1392 نیز انتخاب دختری 26 ساله به‌عنوان شهردار شهرستان سرباز بمبی خبری بود و شد.
سامیه بلوچ‌زهی با کسب اکثریت آرای اعضای شورای شهر، توانست بر مسند شهرداری این شهرستان تکیه زند و طلسم مدیریت زنان را در سیستان وبلوچستان بشکند. رویداد مهمی که نه فقط در فضا و بافت سنتی سیستان و بلوچستان، که حتی در کشور رخدادی کم‌سابقه بود.
او که در خانواده‌ای هشت‌نفره بزرگ شده، درس خوانده، برای ادامه تحصیل در رشته منابع طبیعی به تهران آمده، و بعدتر برخلاف بسیاری از دانشجویان شهرستانی، پایتخت پرهیاهو را ترک کرده و به زادگاهش بازگشته است. بازگشتی به منظور مبارزه با محرومیت و به چالش کشیدن سلطه نظام مرد‌سالاری و نیز برای نشان دادن توانایی‌های زنان و اهمیت برابری جنسیتی.
سامیه چه می‌گوید؟
سامیه بلوچ زهی در مورد چگونگی شهردار شدن‌اش می‌گوید: «وقتی درسم تمام شد و از تهران به شهر خودم برگشتم از طرف شورای شهر با من تماس گرفتند و گفتند ما درباره تو تحقیق کرده‌ایم و احساس می‌کنیم تو گزینه خوبی برای شهردارشدن هستی. من هم کمی تحقیق کردم و بعد برای انتخابات شهرداری کاندیدا شدم. جالب اینکه در روز رای گیری با اکثر آرا که پنج رای بود به عنوان شهردار انتخاب شدم.»
او تاکید می‌کند: «هرچند در ابتدای کارم در شهرداری عده‌ای از کارمندان من را جدی نمی‌گرفتند و برایشان سخت بود که یک خانم کم سن و سال سمتی بالا‌تر از آن‌ها داشته باشد. با این حال با گذشت زمان این مشکلات برطرف شد.»
با یک «گل» بوی «بهار» آمد!
شهردار شدن یک زن اتفاق مهمی است؛ اما از آن مهم‌تر، گسترش و افزایش مشارکت زنان منطقه است.
سامیه بلوچ‌زهی تصریح می‌کند که «زنان شهر، از این انتخاب خوشحال شدند. من با شهردار شدنم امید و خودباوری را در بین زن‌های بومی زنده کردم. فکر می‌کنم با این اقدام، تعداد بسیاری از زنان بتوانند، وارد عرصه‌های مدیریتی و سیاسی شوند.»
وی همچنین توضیح می‌دهد که وی نخستین زن منطقه بوده که وارد کارهای اجرایی شده و اقدام وی راه را برای فعالیت سایر زنان شهر باز کرده است: «حالا در شهر، فرماندار، معاون استاندار، مدیرکل، و عضو شورای شهر خانم داریم.»
اتفاق مهم‌تر از شهردار شدن بلوچ‌زهی همین است که او گزارش می‌دهد: «زنان شهر ما به خودباوری رسیدند. زیرا قبلا تا به این اندازه اعتماد به نفس و خودباوری نداشتند. به این باور دست یافته‌اند که خود می‌توانند وارد عرصه‌های مدیریتی شوند. ما همایشی برگزار کردیم با عنوان «مقام منزلت زن بلوچ» که یک هزار و ۵۰۰ نفر از شهرهای مختلف شرکت داشتند.»
جای خالی زنان در شهرداری‌ها
نیم‌نگاهی به شهرداری‌های نقاط مختلف کشور نشان می‌دهد که حضور زنان در رأس شهرداری‌های ایران تقریبا نزدیک به هیچ است. بجز مورد مهم و جالب توجهی که در بالا به آن اشاره شد، “مریم پاکزاد” در شهر “لولمان” گیلان توانست رای 5 عضو شورای شهر را به دست آورد و نامش را به عنوان جوان‌ترین شهردار استان گیلان ثبت کند. پاکزاد 32 ساله دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه گیلان بود. او اما بعدتر عزل شد.
شهرداران تهران و مشهد و شیراز نیز برای یکی از مناطق تحت مدیریت شهرداری، شهردار زن برگزیده‌اند. انتصاب‌هایی که بی‌سابقه نبوده است. چنان‌که در سال 1375 نیز غلامحسین کرباسچی، شهردار وقت تهران زهرا صدراعظم نوری را به‌عنوان شهردار منطقه 7 پایتخت منصوب کرد.
واقعیت جاری در شهرداری‌های کشور اما جای بشدت خالی زنان در رأس هرم مدیریت شهر است. از این زاویه، انتخابات شوراهای آتی مجالی بسیار مهم و ارزشمند برای زنان توانمند و نخبه کشور برای حضور فعال در صحنه مدیریتی است.
افزایش وزن زنان در شوراها به معنای افزایش توان و شانس ایشان برای تغییر ترکیب جنسیتی شهرداری‌ها خواهد بود.
این شاید همان چیزی باشد که سامیه بلوچ‌زهی، شهردار جوان سیستان و بلوچستان می‌گوید: «امید به آنکه با این حرکت که یک زنگ آغاز برای تمام زنان نواخته شده و زنان بیشتری در اجتماع ایفای نقش کنند. امیدوارم شرایطی فراهم شود که نقش کمرنگ زنان در جامعه که به صورت جدی محسوس است همگام با برادرانشان در ساختن بنیادهای اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی پررنگ شود.»
