درصحن: رصد تحرکات نمایندگان مجلس در ماههای اخیر نشان می دهد که فرهنگیان و مشکلات شان در صدر لیست دغدغه های نمایندگان قرار دارد. تذکرهای پی در پی به وزیر آموزش و پرورش و امضای طرح استیضاح فانی وزیر مربوطه و طرح مشکلات معلمان در نطق های میان دستور نمایندگان نمونه هایی از تلاش نمایندگان برای جلب حمایت معلمان بود. تلاش هایی که نشان می داد نمایندگان برای سنگین تر کردن سبد آراء شان حساب ویژه ای روی معلمان و شبکه ارتباطی آنها کرده اند. آیا مجلس توانسته است در عمل به مطالبات نمایندگان پاسخ دهد؟ درصحن در گفتگویی با احمد مدادی عضو پیشین کانون صنفی معلمان ایران به بررسی رویکرد انتخاباتی معلمان و تشکل های سیاسی-صنفی آنها پرداخته است. مدادی کارشناس حوزه آموزش است و علاوه بر فعالیت در کانون صنفی معلمان از فعالان سابق جنبش دانشجویی است. که سالهاست در حوزه حقوق بشر فعال است. او سابقه ده سال تدریس در آموزش و پرورش را در کارنامه دارد. مدادی معتقد است عملکرد مجلس نهم هیچ نسبتی به انتظارات معلمان ندارد و می گوید: «تمام این طرح ها و مباحثی که پیرامون معلمان در هفته های اخیر در مجلس نیز مطرح بوده، تنها هدف اش تبلیغاتی و برای جلب رضایت و حمایت معلمان است وگرنه این بحث ها نسبتی به خواست و مطالبه معلمان ندارد.»
مصاحبه درصحن با احمد مدادی را می خوانید:
- سطح مشارکت تشکل های معلمان اعم از صنفی و سیاسی در انتخابات پیش رو چگونه قابل ارزیابی است؟ آیا یک همگرایی میان آنها در خصوص نوع مواجهه با مساله انتخابات وجود دارد یا با تشتت آراء در میان معلمان روبرو هستیم؟
بصورت سنتی معلمان در سطوح مختلف انتخابات نقش داشته و دارند. اول مساله کاندیداتوری است. سنت کاندیداتوری در میان معلمان ریشه دار است. یعنی در هر دوره به ویژه در شهرستانها جمع کثیری از کاندیداها را کسانی تشکیل می‌دهند که بکگراند معلمی دارند. در این دوره نیز تعداد قابل توجهی از معلمان ثبت نام کرده اند. دوم، فعالیت در کمپین های انتخاباتی است. معلمان به دلیل شبکه گسترده ای که دارند همواره در هر انتخاباتی، مورد توجه کاندیداها هستند، بطوریکه می توان گفت کاندیداهایی که تعداد بیشتری از معلمان را بتوانند جذب کمپین شان کنند از شانس بالاتری برای پیروزی برخوردارند. سوم، مشارکت در اجرای انتخابات، بطور سنتی بیشتر عوامل اجرایی صندوق‌‌های رای ازبین معلمان انتخاب می‌شوند مخصوصا اینکه بیشتر حوزه‌های رای گیری درمدارس مستقر می‌شوند. . خاطرم هست در انتخابات مجلس ۸۶، به دلیل وجود فضای اعتراضی شدید میان معلمان، آنها از پذیرش مشارکت در اجرای انتخابات سرباز زدند، بطوریکه سپاه وارد شد و اعلام کرد در صورت لزوم تمام نیروی انسانی لازم برای برگزاری انتخابات را تامین می کند.
از این حیث می توان گفت سطح مشارکت معلمان در انتخابات معمولا قابل توجه است. اما اگر از بعد سیاسی به این مساله نگاه کنیم، مشارکت معلمان تحت تاثیر جبهه بندی های موجود در جامعه بوده است. تشکل های صنفی معلمان تا سال ۱۳۸۶ مشارکت مستقیم در معرفی کاندیدا و ارائه لیست نداشتند. در این سال بحث حضور مستقیم در عرصه رقابت انتخاباتی در کانون صنفی معلمان مطرح و مباحث طولانی و جدی ای در پی داشت. در این سال هیات مدیره کانون معلمان اجازه داد تا اعضا اعلام کاندیداتوری کنند که البته همه آنها با سد شورای نگهبان روبرو و رد صلاحیت شدند. اما مشارکت مستقیم در انتخابات از آن سال باب شد و البته همین مساله اختلافات دامنه‌داری را در بین فعالین صنفی معلمان نسبت به انتخابات ایجاد کرد.
- طرح و برنامه معلمان برای انتخابات پیش رو بر چه مبنایی استوار است؟
در میان معلمان و تشکل های وابسته ما با دو طیف مواجه هستیم یک طیف صنفی-سیاسی است و طیف دیگر کاملا صنفی و وارد مباحث سیاسی نمی شود. طیف صنفی-سیاسی تشکل هایی هستند که علاقمند به فعالیت های سیاسی هستند مثل مجمع فرهنگیان ایران اسلامی، انجمن اسلامی معلمان که رسما در شورای سیاستگذاری اصلاح طلبان نماینده دارند. سازمان معلمان را هم می شود در این بلوک تعریف کرد. این طیف در انتخابات مشارکت مستقیم دارد و هماهنگ با جبهه اصلاحات در اعلام کاندیداتوری، انتخاب کاندیداها و تعیین لیست های انتخاباتی عمل می کند. اما طیف صنفی معلمان، طبق اساسنامه نمی توانند وارد مسایل سیاسی و انتخاباتی شوند و اگر کسی از اعضای آنها نیز کاندیدا شود به سمت فردی و شخصی اقدام می کند نه عنوان حقوقی.
نگاهها در میان فعالان صنفی معلمان به انتخابات پیش رو یکسان نیست. اخیرا کانون صنفی معلمان در بیانیه ای بصورت رسمی اعلام کرد که در انتخابات سال ۱۳۹۴ هیچ فعالیت تشکیلاتی نخواهد داشت و یا سخنگوی زندانی کانون صنفی معلمان ایران طی نامه‌ای نامزدی فعالان صنفی در انتخابات مجلس هشتم را اشتباه خواند و از فعالان صنفی خواست که آن اشتباه را تکرار نکنند.
- رد صلاحیت ها چه تاثیری بر سطح مشارکت سیاسی معلمان در انتخابات گذاشته است؟ آیا نامزدان اختصاصی تشکل های معلمان توانسته اند از فیلتر شورای نگهبان عبور کنند؟
کاندیداهای اختصاصی تشکل های معلمان جملگی رد صلاحیت شده اند. شاید تعداد اندکی از کاندیداهای نزدیک در برخی از شهرستانها در عرصه رقابت‌باقی مانده اند. ولی نکته این است که تشکل های معلمان همسو و هماهنگ با جبهه اصلاحات عمل می کنند. اگر اصلاح طلبان لیست کاندیداهای مورد حمایت را اعلام کنند تشکل های معلمان نیز از آنها حمایت می کنند. اما تشکل های صنفی که قرار نبود لیست بدهند آنها یک سری معیار برای انتخابات اعلام کرده اند تا اعضاء و شبکه ای که در اختیار دارند براساس آن معیارها به کاندیدایی رای بدهند که در مجلس آتی حمایت بیشتری از معلمان به عمل آورند.
فارغ از اینکه تشکل های معلمان چگونه در انتخابات ظاهر شوند، از همکنون تلاش از سوی گروههای سیاسی و کاندیداهای مختلف برای جلب حمایت معلمان شروع شده است چراکه کاندیداها خوب می دانند که نفوذ و شبکه ارتباطی معلمان در ساختار انتخاباتی ایران به ویژه در شهرستانها مهم هستند. تمام این طرح ها و مباحثی که پیرامون معلمان در هفته های اخیر در مجلس نیز مطرح بوده، تنها هدف اش تبلیغاتی و برای جلب رضایت و حمایت معلمان است وگرنه این بحث ها نسبتی به خواست و مطالبه معلمان ندارد.
- آیا در این تقسیم بندی هایی که عنوان شد، اصولگرایان هیچ نقشی ندارند؟
کانون تربیت اسلامی تنها تشکل معلمان نزدیک به اصولگرایان است .در کنار آن بسیج فرهنگیان است که تشکلی بدون تاثیرگذاری مهم در میان معلمان است. میشود گفت که عمده تشکل های معلمان اصلاح طلب اند.
- آیا استراتژی مطالبه محوری که در انتخابات های گذشته مطرح بوده در این دوره نیز ملاک عمل است یا خط دیگری دنبال می شود؟
این دوره با ادوار گذشته یک تفاوت عمده پیدا کرده و آن اینکه صدای صنفی معلمان بلندتر شده است. مطالبه محوری روی مساله آموزش در بین فعالان معلمان تا حدی جاافتاده و همه متفق القولند که آموزش باید بعنوان مبنای توسعه پایدار مورد توجه قرار گیرد. از جمله مطالبات معلمان از مجلس دهم که بصورت روشن اعلام شده، تشکیل فراکسیون معلمان در مجلس آینده هستند. فراکسیونی قوی که بتواند مطالبات صنفی معلمان را تامین کند. این فراکسیون می تواند از معلمان و نمایندگانی که دغدغه مساله آموزش دارند شکل بگیرد. در ادوار پیشین هم فراکسیون‌هایی بنام فرهنگیان وجود داشته ولی تلاش عمده ای برای حل مشکلات معلمان نکرده است. دومین خواست آنها تشکیل سازمان نظام معلمی همچون سازمان نظام پزشکی است. سازمانی که بتواند سطح آموزش و استانداردهای آن را بالا ببرد. و سومین خواست که همیشه مطرح بوده مساله معیشت معلمان است. انتظار جامعه فرهنگیان این است که وضعیت معیشتی معلمان، به سطح سایر کارکنان دولت ارتقاء یابد.
فعالان صنفی معلمان تلاش های دولت حسن روحانی را موثر نمی دانند و معتقدند نقشه راه دولت که نظام آموزش را به سمت کاهش تصدی گری دولت سوق می دهد صحیح نیست و باید نگرش دولت به مساله آموزش اصلاح شود. معلمان معتقدند که نگاه به امر آموزش نیازمند یک بازنگری جدی است. نگاهی که به افزایش مشارکت معلمان در پروسه تصمیم گیری و سیاستگذاری در امر آموزش منجر شود.
- همانطور که اشاره کردی طی هفته های گذشته بحث های مهمی در خصوص معلمان در مجلس مطرح بود و حتی کار به استیضاح وزیرآموزش و پرورش رسید؟ چقدر این تلاش ها با دغدغه حل مشکلات معلمان صورت می گیرد؟
هیچ ارتباطی بین بحث های مطرح در مجلس و مطالبات معلمان وجود ندارد. مباحث نمایندگان بیشتر سیاسی است و کمتر در پی حل معضلات معلمان مطرح می شود. متاسفانه این یک پدیده ناصحیح است که هرگاه به انتخابات نزدیک می شویم معلمان به مساله روز مجلس تبدیل و حتی موضوع استیضاح وزیر مطرح می شود. این پدیده تکراری خود نشان می دهد که دغدغه مجلس تنها سوء استفاده از مشکلات معلمان برای خرید رای و جلب حمایت آنها صورت می گیرد و گرنه چهار سال زمان مناسبی برای پاسخگویی به بخشی از مطالبات معلمان است.
یکی از فشارهایی که نمایندگان به وزیر آموزش و پرورش وارد می کنند معمولا در ارتباط با انتصاب مدیرکل استانی و مدیران محلی است چراکه نمایندگان علاقمندند دوستان خودشان کنترل آموزش و پرورش را در اختیار بگیرند تا بتوانند در آستانه انتخابات از نفوذ و شبکه گسترده معلمان به نفع خودشان استفاده کنند وگرنه دغدغه آنان کارآمدی مدیران و شایسته سالاری نیست. در جریان اعتراضات امسال معلمان، شورای هماهنگی تشکل های صنفی طی بیانیه رسما اعلام کرد که از فعالیت نمایندگان در حوزه آموزش رضایت ندارد و اساساعملکرد نمایندگان مجلس در عدم توجه به مطالبات معلمان از موضوعات مورد اعتراض معلمان است اخیرا بحث تصویب لایحه اصلاح نظام آموزش مطرح شده و آنگونه که از اظهارات رئیس جمهور قابل درک بود مساله خصوصی سازی در آموزش و پرورش بطور جدی مورد توجه دولت قرار گرفته است. این لایحه به احتمال زیاد در دستور کار مجلس دهم قرار خواهد گرفت از این منظر ترکیب مجلس بعد و کمیسیون آموزش می تواند برای معلمان مهم باشد، چقدر معلمان این تلاش ها را در راستای استیفای مطالبات شان می دانند؟
شکی نیست که دولت در تلاش است تا از طریق افزایش مشارکت غیردولتی، تصدی گری خود را در امر آموزش کاهش دهد. این نقشه راه دولت برای نظام آموزش است که البته به اشتباه خصوصی سازی در امر آموزش خوانده می شود. این تلاش ها شبیه طرح حمایت از مدارس غیردولتی و غیرانتفاعی است که بازخورد مثبتی به همراه نداشته است. این موضوع الان بحث بسیار جدی فعالان معلمان است. آنها این مساله را خیلی جدی دارند دنبال می کنند و به آن نگاه انتقادی دارند چراکه معتقدند این طرح نابرابری آموزشی را تشدید می کند. آموزش بعنوان زیرساخت توسعه را به کالایی قابل خرید و فروش تبدیل میکند و عدم دسترسی به آموزش در مناطق حاشیه ای و محروم تشدید می شود.
نکته دیگر اینکه دولت هدف غایی خود از این طرح که همان خصوصی سازی است را عنوان نمی کند. در طرح بحث افزایش مشارکت غیردولتی در امر آموزش، متاسفانه مشارکت این بخش در قسمت سیاستگذاری و تصمیم گیری آموزشی به رسمیت شناخته نشده و مشارکت غیر دولتی فقط محدود به مسایل مالی و اجرایی تعریف شده است و این چیزی نیست که بتواند مشکل نظام آموزش را حل کند.
احتمالا تبعات این بحث بر انتخابات پیش رو اثر نگذارد ولی قطعا مجلس بعد بطور جد درگیر این موضوع خواهد شد.
- پس شاید بد نباشد این مسایل توسط معلمان در کمپین های انتخاباتی مطرح و کاندیداها به چالش کشیده شوند و حمایت ها به سمت کاندیداهایی برود که با مطالبات معلمان هماهنگی بیشتری دارند.
متاسفانه در فضای سیاست زده انتخابات، فرصت طرح بحث های کارشناسی و تخصصی و صنفی وجود ندارد و این بحث ها در میان هیاهوی سیاست گم می شود. در گرد و غبار انتخابات طرح این بحث ها ممکن نیست، اگر مطرح هم شود نتیجه مطلوبی از آن بدست نمی آید.
