درصحن: مطابق با قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی، پس از اعلام کاندیداتوری، صلاحیت نامزدان در دو مرحله مورد بررسی قرار می گیرد.
گام اول:
در گام اول هیات اجرایی زیر نظر دولت، صلاحیت کاندیداها را مورد بررسی قرار می دهد. در این مرحله هیات اجرایی مدارک کاندیداها را بررسی و برای اطمینان از التزام عملی آنها به اسلام و ولایت فقیه، شرایط سنی، سابقه محکومیت کیفری و سوء پیشینه، بعنوان شرایط کاندیداتوری انتخابات مجلس، مراتب را از مراجع چهارگانه استعلام و براساس پاسخ آنها رای به تایید یا رد صلاحیت کاندیداها می دهد. مراجع چهارگانه عبارتند از وزارت اطلاعات، دادگستری، سازمان ثبت احوال و نیروی انتظامی، در این مرحله معمولا کسی به دلیل عدم احراز صلاحیت رد نمی شود چراکه تفسیرها و داوری های شخصی ملاک عمل نیست، بلکه براساس ادله های قانونی و مستند، هیات اجرایی تصمیم گیری می کند.
گام دوم:
پس از اتمام بررسی صلاحیت کاندیداها، پرونده تمامی داوطلبان و رای هیات اجرایی مبنی بر تایید یا رد صلاحیت داوطلبان به هیات نظارت تحت امر شورای نگهبان ارسال می کند تا آنها یکبار دیگر صلاحیت کاندیداها را بررسی کنند. شورای نگهبان نظر به اعمال نظارت استصوابی معتقد است نظر مراجع چهارگانه کافی نیست و نظر کارمندان هیات نظارت ارجحیت دارد. اعضای هیات نظارت مکلف اند با انجام تحقیقات محلی صلاحیت کاندیداها را بررسی و در صورت احراز صلاحیت، رای به تایید صلاحیت کاندیداها بدهد. اتفاقی که در این مرحله با اعتراض های زیادی همیشه همراه بود اینکه در موارد زیادی اعضای هیات نظارت به دلیل کمبود وقت، فرصت بررسی پرونده برخی داوطلبان را پیدا نکرده و رای به عدم احراز صلاحیت می دهند. یعنی بدون هیچ ادله محکمه پسندی، حق انتخاب شدن را از کاندیدایی سلب می کند.
این اینفوگرافیک تفاوت بررسی صلاحیت کاندیداها براساس مبانی قانونی و مستند به استعلام مراجع چهارگانه با بررسی صلاحیت بر مبنای داوری اعضای هیات نظارت را نشان می دهد.
طبق قانون کاندیداهای تایید صلاحیت نشده، سه روز فرصت دارند به شورای نگهبان اعتراض و خواستار تجدیدنظر پرونده آنها شوند. این سه روز در حال حاضر به پایان رسیده و شورای نگهبان طی بیست روز آینده باید حکم تجدیدنظر را صادر کند. سیامک ره پیک معاون اجرایی و امور انتخابات شورای نگهبان، در آخرین اظهار نظر از احتمال بازگشت حدود ۱۵ درصد رد صلاحیت شدگان و کسانیکه صلاحیت شان احراز نشده، به رقابت انتخاباتی خبر داده است.
