روزنامه ابتکار – بعد از هیاهوی فراوان و جلسههای متعدد، به نظر میرسد که کمیسیون ویژه برجام به پایان راه خود رسیده و در حال جمعبندی نهایی برای ارائه گزارش به صحن علنی مجلس است. در حالی که روزهای تعطیلی مجلس برای رسانهها با پرداختن به حواشی جلسههای کمیسیون برجام گذشت، حاصل این همه هیاهو نتیجهای است که از دید بسیاری قابل پیشبینی به نظر میرسید: تایید توافق هستهای. سیدحسین نقوی، سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی برجام در حاشیه جلسه علنی دیروز مجلس با اشاره به ارائه گزارش این کمیسیون در مورد توافق هستهای در هفته آینده گفت که کمیسیون ویژه، برجام را نه تایید و نه رد میکند، بلکه آن را تایید مشروط میکند. وی اظهار کرد: کمیسیون ویژه باید طبق آییننامه فقط گزارش بدهد که این گزارش سه بخش مقدمه، محتوا و پیشنهادات دارد و ما در محتوا موضوعات امنیتی، سیاسی ،اقتصادی و حقوقی و فنی تخصصی را به صورت بخش به بخش بررسی میکنیم و گزارش میدهیم و در انتهای هر بخش نقاط قوت و ضعف برجام را در مورد آن موضوع مطرح خواهیم کرد. وی اضافه کرد: در پیشنهادات نیز کمیسیون ویژه طرحی را پیشنهاد میدهد که بر اساس آن اجرای برجام در چارچوب خطوط قرمز نظام قرار گیرد. با این روش ما نه برجام را رد و نه آن را تایید میکنیم بلکه آن را تایید مشروط خواهیم کرد. سخنگوی کمیسیون برجام یادآور شد که گزارش این کمیسیون در مورد برجام هفته آینده به صحن علنی مجلس ارائه خواهد شد. کمیسیون برجام در حالی به پایان کار خود میرسد که برخی از حاشیههای آن جالب توجه بوده است. در حالی که توافق هستهای عملا در دورهای مذاکرات فشرده پس از روی کار آمدن دولت یازدهم و واگذاری مسئولیت مذاکرات از سعید جلیلی به محمدجواد ظریف و تیمش به نتیجه رسید، بخش عمدهای از زمان جلسات برجام در واقع در اختیار جلیلی و تیمش قرار گرفت تا اولا ادعاهایی در مورد دستاوردهایی در مذاکرات مطرح کنند که بنا به گفته تیم مذاکرهکننده فعلی، در رد آنها حتی اسنادی وجود دارد.
دومین نکته در این حضورها، تلاش برای تبرئه جلیلی از برخی اتهامها در خصوص تطویل مذاکرات هستهای بود و همچنین تلاش برای نمایاندن این که در واقع توافق هستهای لقمهای آماده بود که جلیلی در اختیار ظریف قرار داد. در نهایت نیز جلیلی و تیمش انتقادهای تندی را علیه توافق فعلی مطرح کردند که از جمله آن عقبنشینی ایران از حداقل 100 حق مسلم خود در برجام عنوان شد. سه جلسه حضور جلیلی و تیمش در کمیسیون برجام در حالی انجام شد که چهرههای عضو تیم مذاکرهکننده فعلی که در رسیدن به توافق هستهای نقش مستقیم داشتهاند، در جلساتی به مراتب کمتر حاضر شدند. محمدجواد ظریف به عنوان سرتیم مذاکرهکننده هستهای ایران تنها در یک جلسه به صورت نصفه و نیمه حاضر شد. با این حال همین حضورهای اعضای تیم مذاکرهکننده، همچون علیاکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی و عباس عراقچی عضو ارشد تیم مذاکرهکننده ایران نیز بیحاشیه نبود و به ویژه برخی نمایندگان دلواپس غیرعضو کمیسیون برجام که در جلسات این کمیسیون حاضر میشدند، با برخی ادبیات و گفتهها حملات خود به مذاکره و توافق را این بار به طور مستقیم نسبت به دستاندرکاران آن نشان دادند.
علیرغم این که در برنامههای کمیسیون برجام، حضور سران سه قوه و به ویژه علی لاریجانی – رئیس مجلس – به عنوان مسئول مذاکرهکننده هستهای ایران پیش از سعید جلیلی نیز مطرح بود و حتی قرار بود به عنوان مثال محمدجواد ظریف نیز در جلسات بیشتری حضور داشته باشد، به نظر میرسد که این برنامهها قرار نیست اجرایی شوند تا کمیسیون برجام با همین داشتهها به جمعبندی نهایی برسد. جمعبندی نهایی که به گفته سخنگوی کمیسیون برجام، تایید مشروط آن است. باید یادآور شد که همین موضوع نشان میدهد علیرغم حملات گسترده دلواپسان در عمده جلسات کمیسیون برجام و نیز ترکیب این کمیسیون که با اکثریت نمایندگان منتقد مذاکرات تشکیل شده بود، این عده نتوانستهاند در توافق نهایی موردی را بیابند که نتیجهاش رد توافق باشد. با این حال علاوه بر این که در کل عملکرد کمیسیون برجام، شائبه نگاه انتخاباتی نیز از سوی برخی گمانهزنی شده است، نهایتا کمیسیون سعی دارد موافقت خود با برجام را با اضافه کردن لفظ «مشروط» کماثرتر کند. این در حالی است که طبق قانون «الزام دولت به حفظ دستاوردهای هستهای» که پیش از توافق به تصویب همین مجلس رسید، شورای عالی امنیت ملی نهاد اصلی بررسیکننده و تصمیمگیرنده در مورد توافق هستهای قلمداد شده است و رای مجلس به آن نیز تنها میتواند «آری» یا «خیر» باشد و خبری از «تایید مشروط» نیست.
به هر حال به نظر میرسد هیاهوی فراوان کمیسیون برجام، در نهایت موافقت با آن است و حتی یکی از نمایندگان موافق توافق نیز از جلسه با دیگر نمایندگان همفکر خود برای بهبود روند اجرایی شدن آن خبر داده است. کمالالدین پیرموذن، نماینده اصلاحطلب مجلس از تشکیل جلسه نمایندگان حامی برجام برای بررسی راهکارهای حسن اجرای مفاد برجام خبر داده و گفت: گروهی از نمایندگان حامی برجام پیش از آغاز جلسه علنی با حضور در محل جلسات کمسیون برنامه و بودجه به بحث و تبادل نظر در مورد راهکارهای مقابله با سنگاندازی تندروها پرداختند. وی افزود: این جلسه با هدف کمک موثر به دولت بر آمده از اراده ملت و حسن اجرای سریع مفاد برجام تشکیل شد. پیرموذن ابراز امیدواری کرد که همه دلسوزان نظام و کیان اعم از فعالان مطبوعاتی، احزاب، فعالین سیاسی و اجتماعی و ملت بزرگ و آگاه ایران، این نمایندگان را درخصوص توفیق بر مخالفین دولت و توافق یاری کنند. پیرموذن با تاکید بر این ادعا که بیش از 86 درصد از مردم ایران با توافق هستهای دولت با غرب موافقند، گفت: جهانیان به اجرای مفاد برجام وتعهدات آن در قبال ایران موظفند، انشالله برجام با لطف خداوند و حمایت رهبر و ملت به فرجام و سرانجام خواهد رسید و ثروت ملی افزایش خواهد یافت.