روزنامه آرمان- مهتاب اسفندیاری: طرح اصلاح قانون احزاب بدون انتظار برای لایحه‌ای که دولت قول آن را داده بود، دومینو‌وار بررسی شد. دولت هم در واکنش به عدم ارائه لایحه خود اعلام کرد که در حین بررسی مواد این طرح در مجلس نظرات خود را ارائه می‌دهد. اما نقدهای بسیاری از طرف فعالان سیاسی درباره این طرح وجود داشت. برخی موادی از آن را مغایر با قانون اساسی می‌دانند، برخی دیگر آن را محدود‌کننده احزاب اعلام می‌کنند. اما برخی از کارشناس‌ها هم عدم ارائه لایحه از طرف دولت را به این دلیل می‌دانند که احیانا دولت منتظر یک مجلس همراه است. در این‌باره با سیدابراهیم امینی، استاد دانشگاه و عضو هیأت رئیسه مجلس ششم گفت‌وگویی کرده‌ایم که در پی می‌آید:
***
نظر شما درباره طرح اصلاح قانون احزاب چیست؟
طراحان این طرح به دنبال این هستند که شرایط و ضوابطی را برای افراد تأثیرگذار در حزب مانند هیات‌موسس و اعضای شورای مرکزی در نظر بگیرند تا از طریق این شرایط، با دادن اختیاراتی به بعضی از مراجع و نهاد‌ها از دادن مجوز به افراد خاص به دلایل سیاسی خودداری کنند.
پس فکر می‌کنید این طرح به جای اینکه تقویت‌کننده احزاب باشد محدود‌کننده آن است؟
بله. همه شهروندان حق دارند براساس دیدگاه و تفکر خود به صورت منسجم و برنامه‌ریزی‌شده فعالیت کنند. اصلا فلسفه احزاب در کشور‌ها همین است، یعنی کشوری که جمهوریت را پذیرفت و اداره کشور برمبنای آرای عمومی را مورد شناسایی قرار داد، بدون وجود احزاب قوی که افراد جامعه را براساس دیدگاه‌های فکری ساماندهی می‌کند، نمی‌تواند فعالیت کند. تشکل‌های سیاسی هم به دنبال این هستند که هم نیرو برای اداره کشور تربیت کنند و هم برنامه‌ریزی و در زمان انتخابات این نیرو‌ها و برنامه‌ها را به مردم ارائه دهند و مردم هم با تفکرات مختلف هر کدام را که انتخاب کردند در اداره کشور حضور پیدا کند.
به همین منظور در تشکیل احزاب نباید گزینش وجود داشته باشد. خود قانون اساسی حاکمیت بر سرنوشت اجتماعی را برای همه افراد پذیرفته است. همچنان که زمان برگزاری انتخابات همه افراد آرای مساوی دارند، از رهبری گرفته تا پایین‌ترین اقشار و حتی زندانیان هم یک رای دارند، در ورود به احزاب و تشکل‌های سیاسی هم وضعیت به همین منوال است. نباید به صورت سلیقه‌ای مانع حضور افراد شوند؛ این لطمه‌ای است که هم از نظر امنیتی و هم از نظر سیاسی به نظام وارد می‌کنند.
برخی می‌گویند که دولت لایحه مورد نظر خود را ارائه نداده است به امید اینکه مجلس بعدی همراه‌تر باشد و با دید بهتری به احزاب نگاه کند. چقدر این موضوع را صحیح می‌دانید؟
با توجه به اینکه کلیات این طرح قبلا تصویب شده و در حال حاضر شور دوم آن در حال بررسی است، به اجرا در مجلس نهم می‌رسد. نهایتا یکی دو جلسه دیگر بررسی آن تمام می‌شود و به شورای نگهبان می‌رود. اگر شورای نگهبان ایراد جدی به آن نگیرد، اجرای آن طول نمی‌کشد.
اگر دولت درخواست اصلاح قانون را در مجلس بعد بدهد چطور؟
مانند قانون مطبوعات در مجلس ششم می‌شود که در مجلس پنجم تصویب شده بود و با درخواست اصلاح از طرف نمایندگان مجلس ششم مشکلاتی به وجود آمد. درنهایت هم از دستور کار خارج شد.
اجازه دهید درباره منابع مالی احزاب صحبت کنیم که امروز به یک دغدغه تبدیل شده است. در روند بررسی طرح اصلاح احزاب موادی برای نظارت بر منابع مالی تصویب شده، فکر می‌کنید چقدر این منابع مالی قابل کنترل باشد؟
این مواد نمی‌تواند تاثیرگذار باشد، چون احیانا مدارک صوری خواهد بود و دقیق نیست. از طرف دیگر اگر بخواهند احزاب برای تامین منابع مالی خود متوسل به افراد و قدرتمندان نشوند باید مانند همه دنیا که بودجه‌ای در اختیار احزاب قرار می‌دهند این کار در ایران هم صورت بگیرد؛ چون به هرحال احزاب هم برای تامین هزینه انتخابات، هم اداره حزب احتیاج به پول دارند. دولت‌ها در همه دنیا یارانه می‌دهند، اما در ایران همان ردیف بودجه جزئی را هم که به احزاب تعلق گرفته بود، از بین بردند و گفتند که اصلا نیازی به حزب نداریم.
