در صحن: مبحث سوم – آراء
اول – کمیت آراء
ماده ۱۱۹- مصوبات مجلس در جلسه رسمی و با رأی موافق اکثریت مطلق حاضران که بیش از نصف نمایندگان حاضر است، معتبر می‌باشد مگر در مواردی که در قانون اساسی یا این آیین‌نامه نصاب دیگری تعیین شده باشد.
ماده ۱۲۰- کلیه انتخاباتى که در مجلس و کمیسیون‌ها و شعب به عمل مى آید، اعم از اینکه فردى یا جمعى باشد به استثنای انتخاب رئیس، که با اکثریت مطلق عده حاضر انتخاب مى شود و موارد دیگرى که در این آیین نامه حد و نصاب دیگرى براى آن تعیین شده است با رأى اکثریت نسبى است و در صورت تساوى آراء، به تعداد مورد نیاز از منتخبین به حکم قرعه تعیین مى شود. اسامى کلیه نامزد‌ها با تعداد آراء آنان توسط رئیس جلسه اعلام مى شود.
ماده ۱۲۱- نصاب رأى گیرى در مجلس، کمیسیون، کمیته و شعبه در موارد مختلف به شرح زیر می‌باشد:
الف ـ اکثریت چهار پنجم مجموع نمایندگان:
– اصلاحات جزئى خطوط مرزى کشور (اصل هفتاد و هشتم (۷۸) قانون اساسى)
ب ـ اکثریت سه چهارم مجموع نمایندگان:
۱- توقف انتخابات و ادامه کار مجلس سابق در زمان جنگ و اشغال نظامى (اصل شصت و هشتم (۶۸) قانون اساسى)
۲- مصوبات جلسه رسمى غیرعلنى (اصل شصت و نهم (۶۹) قانون اساسى)
ج ـ اکثریت دو سوم مجموع نمایندگان:
۱-تصویب درخواست مراجعه به آراء عمومى (اصل پنجاه و نهم (۵۹) قانون اساسى)
۲- تصویب عدم کفایت رئیس جمهور (اصل هشتاد و نهم (۸۹) قانون اساسى)
۳-تصویب تقاضاى سه فوریت طرح‌ها و لوایح
د – اکثریت دو سوم نمایندگان حاضر:
۱- تصویب آیین نامه داخلى مجلس و تفسیر آن
۲- تصویب تشکیل جلسه رسمى غیرعلنى مجلس با رعایت ماده (۱۰۶) این آیین‌نامه
۳-تصویب تقاضاى دو فوریت طرح‌ها و لوایح
۴- تصویب موضوع اصل هفتاد و نهم (۷۹) قانون اساسی
۵- اصلاح قانون برنامه توسعه در ضمن لایحه بودجه و سایر طرح‌ها و لوایح
ه- اکثریت مطلق نمایندگان حاضر:
۱- انتخاب رئیس مجلس (مرحله اول)
۲- انتخاب رئیس و دادستان دیوان محاسبات کشور
۳- رأى اعتماد به وزیران
۴-رأى عدم اعتماد به وزیران
۵-تصویب طرح‌ها و لوایح و تفسیر قوانین
۶- تصویب انجام تحقیق و تفحص
۷-تصویب تقاضاى یک فوریت طرح‌ها و لوایح
۸- تغییر دستور هفتگی مجلس
۹- رأی به وارد بودن سؤال نمایندگان از وزیر
۱۰-تصویب موضوعات اصول (هفتاد و هفتم) (۷۷)، (هشتادم) (۸۰)، (هشتاد و دوم) (۸۲) و (هشتاد و سوم) (۸۳) قانون اساسى
۱۱-تصویب وضع قوانین آزمایشى و تصویب دائمى اساسنامه سازمان‌ها توسط کمیسیون‌هاى مجلس و دولت طبق اصل هشتاد و پنجم (۸۵) قانون اساسى
۱۲-تعیین تعداد اعضای کمیته‌ها در کمیسیون‌ها
۱۳-تصویب اعتبارنامه نمایندگانی که پرونده آنان به کمیسیون تحقیق ارجاع شده است.
۱۴-حذف مواد، تبصره‌ها و بند‌ها از گزارش کمیسیون‌ها در جلسه علنی
۱۵-تصویب افزایش تعداد مخالف و موافق یا وقت مذاکرات طرح‌ها و لوایح مهم موضوع تبصره (۱) ماده (۱۱۲)
۱۶-سایر مواردى که در این آیین نامه و سایر قوانین براى آن‌ها کلمات «تصویب» یا «موافقت مجلس» آورده شده و در این آیین‌نامه نصاب آن مشخص نشده است.
و – اکثریت نسبى با حداقل رأی بیش از یک سوم نمایندگان حاضر:
۱-انتخاب اعضای هیأت رئیسه شعبه
۲-انتخاب نمایندگان جهت عضویت در کمیسیون تلفیق، مشترک و هیأت تحقیق و تفحص
۳- انتخاب اعضای کمیسیون تخصصی، تحقیق و تدوین آیین نامه داخلى در شعبه
۴- تصویب تغییر کمیسیون نمایندگان
۵- انتخاب اعضای کمیسیون ویژه در مجلس
ز – اکثریت نسبى:
۱- انتخاب رئیس مجلس (مرحله دوم) و سایر اعضای هیأت رئیسه مجلس
۲- انتخاب اعضای حقوقدان شورای نگهبان
۳- انتخاب رئیس و اعضای هیأت رئیسه کمیسیون و کمیته
۴- انتخاب نمایندگان جهت نظارت در مجامع، شورا‌ها و سازمان‌ها
۵- انتخاب اعضای کمیته‌های هر کمیسیون
۶-انتخاب ده نفر از نمایندگان در اجرای اصل یکصد و هفتاد و هفتم (۱۷۷) قانون اساسی
تبصره- نصاب رأی برای نسخ، حذف، لغو و اصلاح قوانین، نصاب تصویب آن است مگر مواردی که در این آیین‌نامه به صراحت نصاب دیگری تعیین شده باشد.
دوم – کیفیت آراء
ماده ۱۲۲- رأى گیرى در مجلس به یکى از روش‌هاى ذیل انجام مى گیرد:
۱- با دستگاه الکترونیکى
۲- علنى با ورقه
۳- مخفى با ورقه
۴-قیام و قعود
تبصره- قبل از شروع رأی‌گیری باید متن یا موضوع مورد بحث برای نمایندگان قرائت و یا اعلام و بلافاصله رأی‌گیری انجام شود. در صورتی که متن اعلام شود و نیاز به قرائت نباشد باید متن رأی‌گیری شده در پاورقی مشروح مذاکرات به طور کامل آورده شود.
رئیس جلسه موظف است با اعلام شروع رأی‌گیری از انجام اخطار، تذکر، نطق یا توضیح جلوگیری کند و پس از حداقل ده ثانیه نتیجه رأی‌گیری را اعلام نماید.
ماده ۱۲۳- هیأت رئیسه مجلس موظف است مجلس را به وسایل پیشرفته الکترونیکى مجهز نماید تا شمارش عده حاضران در مجلس و اعلام رأى مخالف، موافق و ممتنع با وسایل مذکور ممکن و می‌سر گردد و نتیجه آراء را در معرض دید نمایندگان قرار دهد. در موارد نقص فنى دستگاه‌ها حداکثر براى یک هفته رأى گیرى با قیام و قعود یا طرق دیگر انجام خواهد شد. تمدید این مهلت با تصویب مجلس خواهد بود.
ماده ۱۲۴- در مورد ذیل أخذ رأى علنى با ورقه خواهد بود:
هر‌گاه حداقل ده نفر از نمایندگان به جاى استفاده از دستگاه الکترونیکى و یا قیام و قعود رأى علنى با ورقه را تقاضا نمایند. ابتدائاً بدون بحث نسبت به درخواست، رأى گیرى به عمل مى آید و در صورت تصویب درخواست، اصل موضوع با ورقه و به طور علنى به رأى گذاشته مى شود.
ماده ۱۲۵- در رأى علنى با ورقه، هر نماینده داراى سه نوع کارت سفید، کبود و زرد است که اسم آن نماینده روى کارت‌ها چاپ شده است. کارت سفید علامت قبول، کارت کبود علامت رد و کارت زرد علامت امتناع است. هنگام اخذ رأى علنى با ورقه، نمایندگان کارت سفید یا کبود یا زرد خودشان را با نظارت دبیران در گلدان‌ها مى ریزند. نمایندگانى که رأى ندهند و یا بعد از اعلام اخذ رأى از تالار جلسه خارج شوند، ممتنع محسوب مى شوند.
تبصره- اسامى موافقان، مخالفان و ممتنعان و کسانى که در رأى گیرى شرکت نکرده و یا بعد از اعلام أخذ رأى از تالار خارج شده‌اند، بدون اینکه در جلسه قرائت شود، در صورت مشروح مذاکرات مجلس ثبت مى گردد.
ماده ۱۲۶- در موارد ذیل أخذ رأى مخفى با ورقه الزامى است:
۱- انتخاب اعضاى هیأت رئیسه، حقوقدانان شوراى نگهبان، نمایندگان مجلس در نهاد‌ها و هیأت‌ها، مجامع و شورا‌ها و سایر انتخابات راجع به اشخاص
۲-انتخابات داخلى شعب و کمیسیون‌ها
۳- رأى اعتماد و عدم اعتماد به وزیران و هیأت وزیران و رأى عدم کفایت به رئیس جمهور
۴-رأى نسبت به اعتبارنامه نمایندگانی که مورد اعتراض واقع شده‌اند.
تبصره- هیأت رئیسه موظف است کارت‌هاى مخصوصى برای رأى گیرى مخفى تهیه و در اختیار نمایندگان قرار دهد. رأى گیرى به وسیله هر گونه ورقه و کارتى غیر از این اوراق معتبر نخواهد بود.
ماده ۱۲۷- در مواردى که نتیجه أخذ رأى با قیام و قعود بلافاصله توسط دو نفر از دبیران هیأت رئیسه و یا ظرف پانزده دقیقه بعد از اعلام رأى مذکور توسط بیست و پنج نفر از نمایندگان حاضر در مجلس مورد تردید باشد بدون بحث با ورقه نسبت به تردید به عمل آمده رأی‌گیری خواهد شد. در صورتی که درخواست تردیدکنندگان به تصویب نصف به علاوه یک نمایندگان حاضر در جلسه برسد نتیجه آن ملاک عمل قرار خواهد گرفت. چنانچه تردید در پانزده دقیقه آخر جلسه باشد، مى توان در جلسه نسبت به تردید رأی‌گیری نمود.
تبصره ۱- تردیدکنندگان باید اسامی خود را شخصاً در برگه مخصوصی در جایگاه هیأت رئیسه ثبت و امضاء نمایند.
تبصره ۲- تردیدکنندگان پس از گذشت مدت پانزده دقیقه از زمان رأی‌گیری نمی‌توانند از درخواست خود انصراف بدهند.
سوم – اعلام نتیجه رأى
ماده ۱۲۸- به مجرد اعلام أخذ رأى، توسط رئیس جلسه تعداد نمایندگان حاضر در جلسه به استناد دستگاه شمارشگر اعلام و بلافاصله أخذ رأى به عمل مى آید. در موارد نقص فنى دستگاه شمارشگر عده حاضران مستند به شمارش اکثریت دبیران خواهد بود.
ماده ۱۲۹- در کلیه موارد، نتیجه رأى مجلس باید صریحاً به وسیله رئیس اعلام گردد.
ماده ۱۳۰- اسامى کلیه تقاضاکنندگان رأى مخفى یا رأى علنى با ورقه در صورت مشروح مذاکرات مجلس ثبت خواهد شد.
