در صحن: فصل دوم- نمایندگان
مبحث اول – مصونیت نمایندگان
ماده ۷۷- بر طبق اصل هشتاد و ششم (۸۶) قانون اساسى نمایندگان مجلس در مقام ایفاى وظایف نمایندگى در اظهارنظر خود کاملاً آزادند و نمى توان آن‌ها را به سبب نظراتى که در مجلس اظهار کردهاند یا آرایى که در مقام ایفاى وظایف خود دادهاند تعقیب یا توقیف کرد و یا از حقوق اجتماعى محروم نمود.
تبصره- وظایف نمایندگى شامل نطق، بحث‌هاى داخل دستور، بحث‌هاى جلسات کمیسیون‌ها، اظهارنظراتى که براى اعمال اصل هشتاد و چهارم (۸۴) قانون اساسى انجام مى شود و سایر موارد نظارتى و قانونى است.
ماده ۷۸- چنانچه به تشخیص هیأت رئیسه نماینده اى در سخنان خود در جلسه علنى به کسى نسبت ناروا داده و یا هتک حرمت نماید فرد مزبور مى تواند در دفاع از خود، به صورت مکتوب به اتهام وارده پاسخ گوید. پاسخ ارسالى در صورتى که بیش از دو برابر اصل مطلب اظهار شده نبوده و متضمن توهین و افتراء نباشد، در اولین فرصت در جلسه علنى قرائت خواهد شد.
ماده ۷۹- اگر در جلسه رسمی ضمن نطق یا مذاکره صریحاً یا تلویحاً نسبت سویى به یکى از نمایندگان داده شود یا عقیده و اظهار او را بر خلاف جلوه دهند و نماینده مذکور براى رد آن نسبت به رفع اشتباه در همان جلسه یا در جلسه بعد اجازه نطق بخواهد بدون رعایت نوبت تا پنج دقیقه اجازه نطق داده مى شود.
مبحث دوم – تعهدات نمایندگان
ماده ۸۰- نمایندگان براساس مسؤولیت نمایندگى، متعهد و ملتزم به حفظ حیثیات مجلس و نمایندگان و رعایت نظم و نوبت و اجرای آیین نامه داخلى مى باشند. در مواردى که نماینده اى رعایت تعهدات فوق را ننماید اقدامات ذیل به ترتیب از طرف رئیس به عمل خواهد آمد:
۱-تذکر شفاهى در جلسه علنى
۲- اخطار در جلسه علنى
۳- احضار و توبیخ متخلف در جلسه هیأت رئیسه
ماده ۸۱- رئیس جلسه نسبت به نمایندگانى که از موضوع مذاکره خارج مى شوند و یا بدون اجازه صحبت مى کنند وهمچنین نسبت به نمایندگانى که به واسطه عدم رعایت آیین نامه داخلى یا به انحاء دیگر رعایت نظامات مجلس را نمى نمایند تذکر مى دهد.
ماده ۸۲- در صورتى که رئیس به یکى از نمایندگان دو بار تذکر داد و نماینده مجدداً از حدود نظم خارج گردید، رئیس به او اخطار مى کند.
ماده ۸۳- توبیخ که سبب درج در پرونده و گزارش در مجلس مى شود در موارد ذیل اجرا مى گردد:
۱- در صورتى که نماینده اى پس از اخطار در همان جلسه از حدود نظم خارج شود.
۲- در صورتى که نماینده اى ظرف یک ماه چهار مرتبه در جلسات متوالى یا شش مرتبه در مجموع مورد تذکر واقع شده باشد.
۳- کسانى که بیش از سه جلسه متوالى یا در مجموع پنج جلسه در یک ماه تأخیر غیرمجاز داشته باشند.
مبحث سوم – حقوق نمایندگان
ماده ۸۴- بودجه سالانه مجلس به پیشنهاد هیأت رئیسه پس از مشورت با کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات و در موعد مقرر برای دولت ارسال می‌شود تا با رعایت اصل پنجاه و دوم (۵۲) قانون اساسی در بودجه سالانه کل کشور درج شود.
تبصره- مقرری و هزینه‌های نمایندگی در هر سال در جلسه مشترک هیأت رئیسه با کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی با رعایت مقررات مالی مجلس به تصویب می‌رسد. نمایندگان مجلس می‌توانند حقوق و مزایای خود را از مجلس دریافت نمایند. قبل از تصمیم مجدد در هر دوره به صورت علی‌الحساب مطابق مصوبه دوره قبل عمل می‌شود.
مبحث چهارم – مأموریت‌ها
ماده ۸۵- مأموریت‌هاى رسمى فردى و جمعى نمایندگان براى شرکت در سمینار‌ها، اجلاس‌ها و بازدیدهاى فنى و تخصصى در داخل و یا خارج از کشور با تصویب کمیسیون ذى ربط و تأیید هیأت رئیسه انجام خواهد شد. نتایج حاصل از مأموریت به آن کمیسیون و هیأت رئیسه مجلس تسلیم مى گردد.
مبحث پنجم – تعطیلات و مرخصی‌ها
ماده ۸۶- تعطیلات تابستانى مجلس در هر سال سى روز است که زمان آن با تشخیص مجلس تعیین مى شود. هیأت رئیسه مى تواند در تنظیم برنامه جلسات علنى و کمیسیون‌ها به گونه اى عمل کند که نمایندگان در هر ماه یک هفته کارى هم براى رسیدگى به وظایف نمایندگى فرصت داشته باشند.
تبصره- در صورت ضرورت، رئیس مجلس مى تواند با تقاضاى حداقل پنجاه نفر از نمایندگان و یا درخواست دولت، با ذکر دلیل، در اوقات تعطیل، مجلس را به طور فوق العاده دعوت به انعقاد نماید.
ماده ۸۷- نمایندگان یک ماه در هر سال حق استفاده از مرخصى با حقوق را دارند. استفاده از مرخصى ضرورى بدون حقوق نیز، با موافقت هیأت رئیسه، حداکثر یک ماه در سال خواهد بود و درصورت عدم استفاده مى توانند در سال‌های بعد استفاده نمایند.
ماده ۸۸- اجازه مرخصى تمام مدت یک جلسه یا قسمتى از جلسات مجلس با موافقت هیأت رئیسه مجلس و در کمیسیون‌ها و شعب با رؤساى کمیسیون‌ها و شعب خواهد بود.
ماده ۸۹- هیچ یک از نمایندگان قبل از تحصیل مرخصى نمى تواند غیبت نماید مگر با عذر موجه از قبیل بیمارى یا حوادث غیرمترقبه
مبحث ششم – غیبت نمایندگان
ماده ۹۰- نماینده اى که بیش از یکصد ساعت متوالى یا دویست و پنجاه ساعت غیرمتوالى از اوقات رسمى جلسات مجلس و کمیسیون را بدون عذر موجه در یک سال غیبت نماید، مستعفى شناخته خواهد شد. همچنین نماینده اى که به علت ناتوانى جسمى و یا بیمارى بیش از چهار ماه در یک سال غیبت موجه داشته باشد بنا به درخواست سى نفر از نمایندگان و تصویب دوسوم نمایندگان حاضر مبنى بر عجز وى از ایفاى وظایف نمایندگى، سمت نمایندگى خود را از دست می‌دهد.
تبصره ۱- تا یک هفته پس از اعلام رسمى مستعفى شناخته شدن نماینده، در صورتى که خود وى یا نماینده دیگرى به غیرموجه بودن غیبت اعتراض کند و آن را تسلیم هیأت رئیسه نماید، این اعتراض در اولین فرصت در مجلس مطرح مى شود و پس از صحبت حداکثر دو مخالف و دو موافق (هر یک به مدت پانزده دقیقه) در صورتى که مجلس به موجه بودن غیبت نماینده مورد بحث رأى داد، غیبت موجه شناخته خواهد شد.
یک نفر از هیأت رئیسه به عنوان موافق و نماینده مورد بحث به عنوان مخالف براى صحبت، حق تقدم خواهند داشت.
تبصره ۲- در صورتى که نماینده مستعفى شناخته شده به غیرموجه بودن غیبت خود اعتراض کرده باشد ولى در موقع طرح نتواند و یا نخواهد در مجلس حضور یابد، مى تواند لایحه دفاعیه خود را براى طرح در مجلس حداکثر تا موقع طرح، تحویل مجلس نماید. در این صورت این لایحه با حق تقدم در فرصت مقرر براى صحبت مخالفان توسط یکى از دبیران قرائت خواهد شد. مدت قرائت لایحه حداکثر نیم ساعت خواهد بود.
ماده ۹۱- به غیبت و تأخیر غیرموجه حقوق تعلق نمى گیرد.
ماده ۹۲- محاسبه ساعات غیبت در کمیسیون‌ها با رؤساى کمیسیون‌ها و در جلسات رسمى مجلس با هیأت رئیسه مى باشد و در هر دو صورت، اعلان رسمى غیبت با هیأت رئیسه مجلس خواهد بود. هیأت رئیسه موظف است غیبت و تأخیر غیرموجه نمایندگان در کمیسیون‌ها را هر ماه به اطلاع نمایندگان برساند.
ماده ۹۳- غیبت، تأخیر غیرموجه نمایندگان پیش از پایان جلسه مجلس اعلان و در صورت مذاکرات مجلس ثبت خواهد شد.
تبصره- غیبت غیرموجه از دو جلسه کمیسیون در حکم غیبت از یک جلسه رسمى مجلس مى باشد.
مبحث هفتم – استعفای نماینده و نحوه بررسى آن
ماده ۹۴- هر نماینده که اعتبارنامه او به تصویب رسیده است مى تواند از مقام نمایندگى استعفاء دهد. پذیرش استعفاء موکول به تصویب مجلس است.
ماده ۹۵- نماینده تقاضاى استعفای مدلّل خود را به عنوان رئیس مجلس مى نویسد و رئیس مجلس آن را در اولین جلسه علنى و بدون قرائت متن، اعلام و در دستور کار هفته بعد مى گذارد. نماینده مى تواند قبل از شروع بررسى در مجلس تقاضاى استعفای خویش را مسترد دارد
.
ماده ۹۶- بررسى تقاضاى استعفاء بدین ترتیب خواهد بود که ابتدا تقاضاى استعفاء قرائت شده و سپس شخص متقاضى استعفاء یا نماینده دیگرى به تعیین او تقاضاى دفاع خواهد نمود. مدت قرائت تقاضاى استعفاء و توضیح نماینده متقاضى استعفاء حداکثر نیم ساعت است. مخالف یا مخالفین نیز حداکثر نیم ساعت مى توانند صحبت کنند و پس از آن رأى گیرى به عمل مى آید. در صورت تصویب تقاضاى استعفاء مراتب از طریق رئیس مجلس به وزارت کشور اعلام مى شود تا طبق قانون انتخابات اقدام نماید.
تبصره- هر‌گاه نماینده متقاضى استعفاء براى طرح تقاضاى استعفاى خود در مجلس حاضر نشود و کسى را هم براى دفاع از خود تعیین ننماید متن تقاضاى استعفاء قرائت و در صورت وجود مخالف حداکثر به مدت پانزده دقیقه صحبت خواهد کرد و سپس رأى گیرى به عمل مى آید.
ماده ۹۷- هر‌گاه تقاضاى استعفای تعدادى از نمایندگان به نحوى باشد که مانع از تشکیل جلسه رسمى گردد قابل طرح در مجلس نیست.
